In de aangeplante bossen blijven opportunisten als braam en brandnetel het goed doen, terwijl echte bosplanten als bosanemoon en slanke sleutelbloem moeilijk voet aan de grond krijgen.
Als het over natuurherstel gaat, koesteren veel mensen grote hoop dat wat ooit verloren is gegaan weer opgerakeld kan worden. De onderliggende gedachte is dat het volstaat de klok terug te draaien om de oorspronkelijke veelheid aan dieren en planten in een verarmd gebied te reanimeren. Maar steeds meer gegevens tonen aan dat succes in deze context niet verzekerd is. Lander Baeten van het Laboratorium voor Bosbouw aan de Universiteit Gent beschrijft met een aantal collega’s in de Journal of Ecology de evolutie van de plantenwereld op de bodem van een heleboel Vlaamse bossen. Ongeveer de helft van die bossen was tientallen jaren geleden aangeplant op verlaten akkers, in het kader van een herbebossingsprogramma. Het idee was dat die nieuwe bossen na verloop van tijd dezelfde typische flora zouden vertonen als klassieke bossen. Maar dat blijkt jammer genoeg niet het geval.
In de aangeplante bossen blijven opportunisten als braam en brandnetel het goed doen, terwijl echte bosplanten als bosanemoon en slanke sleutelbloem moeilijk voet aan de grond krijgen. Om het nog erger te maken krijgt het bestand van die bosplanten zelfs in oude bossen stevige klappen. Het gaat dus niet uitsluitend meer om het moeizaam koloniseren van nieuwe bossen, ook om het moeilijk overleven in traditioneel geschikte bosgebieden. Veranderingen in waterhuishouding en bosbeheer zouden voor de teloorgang verantwoordelijk zijn.
De auteurs opperen dat er dringend moet worden overwogen om authentieke bosplanten actief te herintroduceren in bepaalde bossen, om zo verdere verliezen te beperken. Een scenario dat op veel niveaus speelt. Bosexperts Raf Aerts en Olivier Honnay van de K.U.Leuven pleiten er in een brief in het topvakblad Science voor om een ‘verhoogde tolerantie’ te hanteren als het gaat over het aanplanten van uitheemse boomsoorten in bossen.
Als bossen op die manier worden geherwaardeerd, zou dat een grote rol kunnen spelen in het opvangen van kwalijke gevolgen van menselijke populatiedruk, onder meer door meer voedsel en energie te verschaffen en zuiver water te leveren. Die zogenaamde ‘restauratie-ecologie’ moet volgens de auteurs absoluut een waardevol element in een efficiënt bosbeheer worden. (DD)
