Wie wil overleven, moet snel kunnen emigreren

De snelheid van de klimaatverandering bepaalt de overlevingskansen van soorten.

Wij zijn bezig het klimaat op aarde zo snel te veranderen, dat het zeker is dat niet alle dieren en planten de tijd zullen krijgen die nodig is om zich aan te passen. Sommige soorten zullen het, op zijn minst op een aantal plaatsen, héél moeilijk krijgen, als ze al niet volledig kopje onder zullen gaan.

Het topvakblad Science publiceert een artikel waarin wetenschappers hebben nagegaan wat er 21.000 jaar geleden is gebeurd, toen het op aarde véél kouder was dan nu, en vele soorten ook gedwongen werden relatief snel te verhuizen naar andere oorden dan deze die ze kenden.

Lokale topografie

De studie legt een duidelijk verband bloot tussen de snelheid van de klimaatsverandering in een bepaalde regio (afhankelijk van de lokale topografie en de evolutie van de temperatuur: in bergachtige zones moet er minder afstand afgelegd worden om een groter temperatuurverschil op te vangen) en de mate waarin dieren zich kunnen verplaatsen.

In regio’s met een snelle afkoeling en weinig directe uitwijkmogelijkheden verdwenen amfibieën bijna volledig, terwijl vogels zich gemakkelijker konden redden. Ook vleermuizen deden het er goed. De onderzoekers vonden duidelijke aanwijzingen dat de samenstelling van dierpopulaties vandaag nog altijd minstens gedeeltelijk een weerspiegeling is van wat er toen gebeurde.

Sneller dan ooit

Ze wijzen er ook op dat de temperatuursopwarming nu in een aantal tropische regio’s, zoals Centraal-Afrika en het Amazonegebied, véél snellere veranderingen zal induceren dan er ooit zijn opgetreden. Er leven nu veel dieren die zich niet gemakkelijk over grote afstanden kunnen verplaatsen. Als die nu wel met snelle veranderingen geconfronteerd zullen worden, dreigen ze op grote schaal te verdwijnen. (DD)