Mysterie van de dag: waarom is de blauwe vinvis zo groot kunnen worden?

De blauwe vinvis is het grootste dier dat op aarde leeft en wordt gemiddeld ongeveer 30 meter lang en 180.000 kilo zwaar. Waaraan heeft hij zijn recordomvang te danken?

Van alle dieren die ooit op de aarde geleefd hebben, is de blauwe vinvis met zijn 30 meter en 180.000 kilo de grootste en de zwaarste, groter dan dinosaurussen of mastodonten indertijd. Om je een idee te geven: de tong van een volgroeide blauwe vinvis weegt evenveel als een kleine olifant.

Uit onderzoek bij fossielen, dat beschreven werd in de Proceedings of the Royal Society B, blijkt dat de blauwe vinvis pas 3 miljoen jaar geleden zo kolossaal geworden is. Hoe komt dat?

Volgens wetenschappers is klimaatverandering de oorzaak.

Blauwe vinvissen zijn baleinwalvissen. Zij leven al 30 miljoen jaar in de oceanen en slokken met hun baleinen grote hoeveelheden water in één keer op om er de krill uit te filteren. Baleinwalvissen waren toen bijlange nog niet zo groot als nu (amper 10 meter) zowat een derde van de lengte van de moderne blauwe vinvis vandaag. Maar aan het begin van de ijstijd, zo’n 3 miljoen jaar geleden, toen de aarde afkoelde en de windpatronen veranderden, ontstond een ander ecosysteem in de oceaan.

De ijslaag in de noordelijke hemisfeer breidde uit en in de lente en de zomer zorgde het smeltwater ervoor dat belangrijke voedingsstoffen zich langs de oceaankusten concentreerden waardoor de hoeveelheid krill toenam. De krill was dus niet langer gelijk verdeeld over de oceanen. Walvissen hadden dan ook het voordeel dat ze lange reizen konden maken om die specifieke plaatsen waar de krill zich bevond, te bereiken.

Eens gevonden, aten ze er zoveel van als ze konden – met één slok krijgen ze 457.000 calorieën binnen, waardoor ze tot hun huidige grootte konden evolueren. De kleinere walvissoorten stierven bijgevolg uit.

De wereld maakt momenteel een nieuwe klimaatverandering mee wat geen goede zaak is voor de aanwezigheid van krill in de oceaan en dus ook niet voor het voortbestaan van de blauwe vinvis.

Alleen in het water

Maar er is nog een andere mogelijke reden waarom de blauwe vinvis zo groot werd. Zo’n 60 miljoen jaar geleden zou een komeet of asteroïde heel wat diersoorten hebben uitgeroeid waardoor de voorvaderen van de blauwe vinvis alleen achter bleven en konden floreren zonder vijanden. Daarnaast leven ze in het water waardoor hun lichaam hun gewicht niet hoeft te dragen. Een zwaar lichaam in water ervaart minder stress dan een zwaar lichaam op het land.