Vogels veroorzaken veel minder schade aan de landbouw dan de mens zelf

Perentelers werden keihard geconfronteerd met de vaststelling dat niet vogels een grote schadepost voor hun bedrijvigheid vormen, maar andere mensen.

Je zult maar in een regio vol fruitboeren wonen. Dan valt het begin van de zomervakantie samen met eindeloos geknal, van zonsopgang tot zonsondergang. Knallen van gaskanonnen die boeren plaatsen om vogels uit hun boomgaarden of van hun velden te houden. Hun gemeenten leveren daarvoor probleemloos vergunningen, zonder overleg met buurtbewoners. Er zijn wat beperkingen, zoals de regel dat een kanon niet meer dan eens om het kwartier mag knallen. Maar als je vergunningen verleent voor veel kanonnen, krijg je in sommige Vlaamse gebieden een geknal in vergelijking waarmee Oost-Oekraïne een oase van rust is.

Elke bioloog met een minimum aan inzicht in het vogelleven zal ook kunnen vertellen dat zulke kanonnen niet efficiënt zijn in het verhinderen van vogelschade, omdat vogels snel door hebben dat er aan het geknal geen reëel gevaar verbonden is. Integendeel, het lijkt logischer dat vogels leren kanonnen te associëren met plaatsen waar veel eten is, zodat ze op termijn eerder een aantrekkend dan een afschrikkend effect hebben. Maar dat krijg je een boer niet aan zijn verstand gebracht.

Je zult daarenboven als argeloze fruitstreekbewoner het ongeluk hebben dat een van de boeren in je buurt het nodig vond 30.000 euro te investeren in een antihagelkanon, want dat knalt nog veel sterker dan een vogelkanon, én veel frequenter, namelijk om de 10 seconden. Het idee is dat het kanon schokgolven in de richting van onweerswolken stuwt, waardoor hagelvorming voorkomen zou worden. Elke fysicus met een minimum aan inzicht in de wetmatigheden van zijn vakgebied zal kunnen vertellen dat het principe niet kán werken, al was het maar omdat de hagelbollen meestal gevormd worden lang voor ze de plaats van het naar beneden regenen bereikt hebben, en dat op een hoogte die onbereikbaar is voor de schokgolven van het kanon.

Zelfs weerman Frank Deboosere stelt op zijn website dat de kanonnen niet kunnen werken! Maar ook dat geloven de boeren niet. Hun voornaamste argument is dat de producent zegt dat het kanon werkt – zelfs boeren laten zich, als het in hun kraam past, graag betrappen op naïviteit. Omdat zware hagelbuien zeldzaam zijn, kunnen de kanonnen de indruk voeden dat ze functioneel zijn. Maar er zijn ondertussen voldoende anekdotische waarnemingen die illustreren dat het systeem in ieder geval niet zaligmakend is.

Het gevolg is dat meer dan de helft van de klachten die wijkagenten in de getroffen regio’s in de vakantieperiode binnenkrijgen, over geluidshinder gaan. Gezellig in de tuin van een barbecue genieten, is er niet meer bij. Ouders met baby’s die vroeg in bed moeten, zijn de pineut.

Als de druk hoog genoeg is, en omwonenden zich regelmatig roeren, draaien boeren soms bij – sociale druk kan ook in een boerenmilieu efficiënt zijn, zeker als het om jonge boeren gaat. Zo stopten enkele perenkwekers dit jaar na wat gezeur met het gebruik van hun kanonnen. Sommige telers hadden ze niet meer opgesteld, omdat ze wisten dat er gedoe van zou komen. Desondanks was de perenproductie dit jaar uitzonderlijk hoog, en aan de vogels zal het niet gelegen hebben, want die waren talrijk aanwezig in de buurt. De boeren droomden van een fantastische oogst, van mooie winsten. Tot er andere kanonnen in het spel kwamen, kanonnen van pro-Russische rebellen in Oost-Oekraïne, van het officiële Oekraïense leger en mogelijk van Russische soldaten (al dan niet op vakantie in het oorlogsgebied). Europa vaardigde sancties tegen Rusland uit, en prompt verbood president Vladimir Poetin de import van Europese groenten en fruit. Aangezien een derde van de Vlaamse perenoogst voor Rusland bestemd was, kwamen er problemen.

Perentelers werden keihard geconfronteerd met de vaststelling dat niet vogels een grote schadepost voor hun bedrijvigheid vormen, maar andere mensen. Er kwamen maatregelen die beoogden dat 10 procent van de perenoogst zou blijven hangen om later in de grond geploegd te worden, uit angst dat er zoveel peren op de markt zouden komen dat de prijs in elkaar zou storten. Telers die hun peren niet plukken, zullen een vergoeding van minimum 3.000 euro per hectare krijgen. De Boerenbond vond zelfs dat de Europese Commissie de volle pot van de oogst moet betalen, en dat met middelen die niet uit het landbouwfonds komen, omdat de landbouwsector geen enkele verantwoordelijkheid draagt voor het conflict dat tot de sancties leidde.

De maatregelen hadden echter niet het verhoopte succes, omdat veel minder boeren dan nodig beslisten hun peren niet te oogsten. ‘Het is volledig tegen de natuur van een fruitteler in om een product waar hij een jaar lang met hart en ziel aan gewerkt heeft, te laten hangen’, stelde de Boerenbond zelf vast.

Als nu het besef groeit dat niet vogels de grote vijand zijn, zal er in de Vlaamse fruitstreken in de toekomst meer rust heersen.