Volgens een Europese studie is België zowat het meest versnipperde land van Europa. De gevolgen voor het milieu zijn enorm. Maar het rapport stelt ook remedies voor.
Volgens een Europese studie is België zowat het meest versnipperde land van Europa. De gevolgen voor het milieu zijn enorm. Maar het rapport stelt ook remedies voor.
De studie ‘Landscape Fragmentation in Europe’ van het Europese Milieu Agentschap (EEA) en het Zwitserse Federale Bureau voor het Milieu (FOEN) is niet mals voor de ruimtelijke ordening in België, en toont ons land letterlijk als een zwarte vlek op de kaart. De Benelux is een van de dichtstbevolkte gebieden ter wereld, zo stelt het rapport, en toch is de milieuschade die daarmee samenhangt veel groter in België dan in Nederland, ondanks een vergelijkbare bevolkingsdichtheid. Dat komt doordat de bebouwing in ons land veel meer verspreid is dan in Nederland, waar de bewoning meer in en rond (stedelijke) centra is geconcentreerd.
Verschraling
Het gevolg is dat België over een wel erg dicht infrastructuurnetwerk beschikt, en het rapport vreest dat de verdere ontwikkeling daarvan de oorzaak zal zijn van de vernietiging van de resterende natuurlijke habitats. De versnippering van natuurgebieden isoleert immers dieren, zodat ze zich moeilijk kunnen voortplanten, terwijl ook een groot aantal dieren omkomt bij aanrijdingen. Bovendien gaat de biodiversiteit in ons land fel achteruit, net als de kwaliteit van het landschap.
Remedies
Volgens de studie is er dringend nood aan actie. Zo moet België werk maken van inbreiding, waarbij bewoning wordt geconcentreerd in kernen, en open ruimte wordt gevrijwaard. Daarnaast moeten er volgens het rapport meer oversteekplaatsen en tunnels voor dieren voorzien worden bij wegen en spoorwegen, moeten bestaande wegen geoptimaliseerd worden om de aanleg van nieuwe te vermijden, en kunnen weinig gebruikte wegen best opgedoekt worden.
Naar aanleiding van de studie stelt de Bond Beter Leefmilieu (BBL) dat de doelstellingen uit het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) meer dan ooit actueel zijn, en de organisatie betreurt dat ze nooit zijn gehaald. Zo blijft de toename van de bebouwing in buitengebied groter dan in stedelijk gebied, aldus de BBL, en is slechts 36 procent van de voorziene natuuruitbreiding en maar 22 procent van de voorziene bosuitbreiding tot nog toe gerealiseerd. Bovendien worden er nieuwe bedrijventerreinen aangelegd terwijl er nog duizenden hectares industriegrond beschikbaar zijn op bestaande terreinen.
Waterkwaliteit Ook wijst de BBL erop dat de ruimtelijke wanorde de verwerking van huishoudelijk afvalwater bemoeilijkt. Daardoor blijft Vlaanderen achter op het gebied van waterzuivering, en zal het heel wat extra inspanningen moeten doen om de Europese Kaderrichtlijn Water tegen 2015 te halen.
Andere ecologische (en economische) gevolgen van ons ruimtelijk beleid zijn genoegzaam bekend. Zo zijn onze transportbehoeften veel groter en is het organiseren van een efficiënt openbaar vervoer erg moeilijk. Ook het aanleggen van een net van nutsvoorzieningen als gas, water en elektriciteit is veel duurder. En waardevolle landschappen blijven vaak verborgen achter kilometers lintbebouwing. (JH)
