Polen, waar op dit ogenblik een internationale klimaattop plaatsvindt, is zelf geen enthousiaste leerling in de klimaatklas. Het land wil vasthouden aan steenkool als energiebron en blokkeert ambitieuze Europese doelstellingen.
Afgezien van een groot spandoek bij het Nationaal Paleis voor Wetenschap en Cultuur, is het in Warschau nauwelijks te zien dat er een belangrijke klimaattop plaatsheeft. Polen was simpelweg het enige land in Centraal- en Oost-Europa dat geïnteresseerd was de top te organiseren, toen de regio geselecteerd werd door de Verenigde Naties (VN).
Velen stellen zich vragen bij de capaciteit van het land om een constructieve rol te spelen in de onderhandelingen, gezien Polen in het verleden meestal Europese klimaatdoelstellingen blokkeerde.
In de lente van 2012 stak het land eigenhandig een stokje voor een nieuw Europees stappenplan dat een uitstootreductie van 40 procent vooropstelde tegen 2030, 60 procent tegen 2040 en 80 procent tegen 2050. Enkele weken geleden gaf Polen nog aan dat het land ook de nieuwe klimaatdoelstellingen tegen 2030 zou tegenhouden. Dat terwijl ambitieuze Europese doelstellingen een positieve rol zou kunnen spelen in de vooruitgang van de internationale gesprekken.
Steenkool
De reden voor die Poolse houding is steenkool. Bijna 90 procent van de energie in Polen is afkomstig van steenkool, de meest vervuilende van de fossiele brandstoffen. En voorlopig heeft het land geen plannen om daar verandering in te brengen.
In september zei eerste minister Donald Tusk in een toespraak dat “de toekomst van de Poolse energie in bruin- en steenkool zit, en in schaliegas. Sommigen willen af van steenkool, maar energie-onafhankelijkheid vraagt niet alleen een diversificatie van energiebronnen, maar ook een maximaal gebruik van de eigen rijkdommen.”
Klimaatverandering
Het Poolse ministerie van Economie organiseert op 18 en 19 november, parallel met de klimaatconferentie, zelfs een Internationale Steenkoolconferentie. Daar zal een document opgesteld worden dat de VN oproept om te investeren in “schone steenkool”: technologieën om de de uitstoot uit steenkoolproductie te verminderen en zo de verdere ontwikkeling van steenkool als energiebron mogelijk te maken.
Ondanks die sterke pro-steenkoolagenda benadrukt het Poolse regering dat ze zich niet kant tegen de vooruitgang van de klimaatgesprekken. “Ik ben niet sceptisch over de klimaatverandering – wel over aspecten van de Europese aanpak om die tegen te gaan”, tweette de Poolse Milieuminister Marcin Korolec in aanloop naar de COP.
Extreemrechts
Het huidige Europese klimaatplan voorziet een uitstootreductie van 20 procent tegen 2020, een aandeel voor hernieuwbare energie van 20 procent en een verbetering van de efficiëntie met 20 procent. Polen heeft het plan ondertekend, maar de twee grootste politieke partijen, het Burgerlijk Platform en de conservatieve Partij voor Vrede en Gerechtigheid, geven elkaar daarvan de schuld.
Extreemrechts in Polen profileert zich intussen steeds nadrukkelijker op het klimaatthema. “Klimaatontkenning is een nieuw onderdeel aan het worden van de identiteit en het verhaal van extreemrechts in Polen”, zegt klimaatactiviste Michalina Golinczak.
“De Poolse klimaatbeweging moet daarom samenwerken met vakbonden en andere progressieve sociale bewegingen, antifascisten, de vredesbeweging, homorechtenorganisaties en feministen om de alarmerende groei van extreem rechts te stoppen.” (IPS/AVE)
