Zijn orkanen met een vrouwelijke naam dodelijker dan mannelijke?

Beginnende storm in Jacksonville, Florida © AFP

Is het belangrijk welke naam een orkaan draagt? Ja, zeggen wetenschappers. Want uit een onderzoek blijkt dat wervelstormen met vrouwelijke namen meer dodelijke gevolgen hebben. Heersen er dan ook in de wereld van de orkanen stereotypen?

Orkanen met een vrouwelijke naam eisen meer dodelijke slachtoffers dan die met een mannelijke naam, de zogenaamde ‘himmicanes’. Vermoedelijk worden ze door de bevolking als minder bedreigend ervaren. Dat beweerden wetenschappers in 2014 in een studie in het tijdschrift Proceedings van de Amerikaanse Nationale Academie voor Wetenschappen. De mensen zijn minder bereid voorzorgsmaatregelen te nemen en/of bijvoorbeeld evacuatierichtlijnen te volgen als het over vrouwelijke orkanen gaat. Het systeem van naamgeving moet herdacht worden, luidt de aanbeveling van de wetenschappers.

Wispelturig

Lange tijd kregen orkanen in de Verenigde Staten enkel vrouwelijke namen. Meteorologen vonden dat destijds omwille van de wispelturige aard van wervelstormen gepast, berichtte Kiju Jung van de universiteit van Illinois en zijn medewerkers in Urbana-Champaign. In de jaren zeventig werd deze praktijk veranderd. Sindsdien krijgen orkanen afwisselend een vrouwelijke en een mannelijke naam van een al voor het orkaanseizoen bepaalde lijst.

De wetenschappers analyseerden in 2014 in hun onderzoek of er een verband is tussen de naamgeving en het aantal dodelijke gevallen door orkanen. Ze evalueerden in totaal 92 Atlantische orkanen, die tussen 1950 en 2012 in de Verenigde Staten aan land waren gekomen. Twee stormen werden wegens hun uitzonderlijke kracht uitgesloten: orkaan “Katrina” uit 2005 en “Audrey” uit 1957. De vorsers stelden daadwerkelijk vast dat zware orkanen met een vrouwelijke naam een hoger aantal dodelijke slachtoffers tot gevolg hadden dan gelijkaardige met een mannennaam.

Ook personen die stereotypen in principe afwijzen, beoordeelden orkanen met vrouwennamen als milder.

In enkele andere experimenten bevroegen de wetenschappers proefpersonen om meer over de redenen voor dit aanvankelijk merkwaardig lijkend verband te achterhalen. De proefpersonen werden bijvoorbeeld gevraagd de intensiteit of het gevaar van vijf vrouwelijke en vijf mannelijke orkanen te voorspellen of aan te geven bij welk stormscenario ze een aanbeveling tot evacuatie zouden volgen. De stemming was in alle experimenten dezelfde: orkanen met een vrouwennaam werden als minder gevaarlijk beschouwd en als gevolg daarvan waren de proefpersonen minder geneigd zichzelf in veiligheid te brengen of andere voorzorgsmaatregelen te nemen.

Alexander bedreigender dan Alexandra

“Alexander” werd bijvoorbeeld als bedreigender beschouwd dan “Alexandra”. ‘Bij de beoordeling van de intensiteit van een storm lijken de mensen bij hun voorstelling uit te gaan van het gedrag van mannen en vrouwen’, verklaart Sharon Shavitt, een van de betrokken wetenschapsters. ‘Dat leidt ertoe dat vrouwelijke orkanen, vooral die met de heel vrouwelijke namen als “Belle” of “Cindy”, zachter en minder krachtig lijken’. De stereotypes die aan de basis van deze inschatting liggen, zijn echter subtiel en niet noodzakelijk vijandig tegenover vrouwen, lichtte de wetenschapster verder toe.

De vorsers ontdekten bovendien dat de inschatting van een storm niet met de algemene indruk van een bevraagde over geslachtsrollen betrekking heeft. Ook personen die stereotypen in principe afwijzen, beoordeelden orkanen met vrouwennamen als milder. Beslissingnemers moeten er daarom over nadenken om het systeem van de naamgeving te veranderen.

Bedenkingen

Critici stellen zich echter vragen bij de studie. De naamgeving is uiteraard slechts een van de vele redenen waarom orkanen dodelijk kunnen zijn, los van het feit of mensen zichzelf voldoende beschermen. De fataliteit van orkanen is uiterst gecompliceerd. Ook zijn orkanen in de loop van de geschiedenis minder dodelijk geworden. Het kan dus zijn dat meer mensen bij vrouwelijke orkanen zijn omgekomen, gewoonweg omdat er toen in het algemeen meer mensen stierven door orkanen, lang voor orkanen een mannelijke naam kregen.

Bovendien blijkt er nog maar weinig verschil tussen de mannelijke en vrouwelijke orkanen in de gegevens van na 1979, toen de gelijkheid in de naamgeving werd ingevoerd. En het is nog maar de vraag of “Katrina” minder dodelijk was geweest als ze “Ken” had gegeten. Of misschien moeten we het geven van mensennamen maar helemaal afschaffen.

Partner Content