Van 16 tot 22 september is het Europese Week van de Mobiliteit. Vlaamse overheden zouden die periode beter aangrijpen om na te denken over waar het nu met ons transportbeleid naartoe moet. Want momenteel gaan we resoluut de verkeerde kant op.
We moeten op de snelwegen verdiepingen bouwen met nog meer snelwegen. We moeten de Brusselse Ring verbreden. Vlaanderen moet de logistieke draaischijf van Europa worden. Het is maar een greep uit de berichten van de laatste tijd die aantonen dat Vlaanderen nog steeds zwaar inzet op het wegverkeer. Nochtans zijn de nefaste gevolgen van die keuze meer dan bekend. In België sterven per week gemiddeld zestien mensen in het verkeer. Smog, hoge ozonconcentraties en fijn stof zorgen voor gezondheidsproblemen bij jong en oud. Onze verbrandingsmotoren warmen met hun uitstoot mee de atmosfeer op. En er zijn bijna geen plekken meer in Vlaanderen waar het nog echt stil is.
Behoorlijk hallucinant allemaal, maar we staan er nog nauwelijks bij stil, halen de schouders op: het lijkt een prijs die we bereid zijn te betalen. Niet omdat we dat zo leuk vinden. Maar omdat we niet (willen) zien hoe het anders kan. Omdat vastgeroeste gewoonten zo moeilijk te veranderen zijn. Omdat we liever de andere kant opkijken.
Maar problemen gaan niet weg door simpelweg de kop in het zand te steken, en er is er minstens één dat niet te negeren valt: de olie raakt op. De steeds schaarser wordende voorraad zullen we bovendien nog moeten delen met boomende landen als China, India en andere Aziatische tijgers. We kunnen er donder op zeggen dat onze economie en samenleving de komende vijftig jaar, in een oliearme wereld, grondig gaat veranderen. Ja, er zullen halverwege de 21ste eeuw nog auto’s rijden, de meeste elektrisch wellicht, en een klein percentage op waterstof, maar zeker heel wat minder dan nu. Er zullen ook nog vrachtwagens zijn, maar niet meer om in pakweg Roemenië spullen te gaan ophalen die we hier ook om de hoek kunnen maken. En de Chinezen al onze consumptiegoederen laten maken om die dan over een halve wereldbol hierheen te varen: vergeet het maar.
We plannen nog steeds nieuwe containerterminals, Lange Wappers, steriele shoppingcentra buiten de stad. Vlaanderen blijft massaal geld pompen in een economisch model dat zijn tijd gehad heeft. Er zijn andere Belgen die het ons voorgedaan hebben, en die zijn er nog altijd niet goed van. We maken dezelfde fout als Wallonië indertijd. In plaats daarvan zouden we moeten investeren in lokale productie en consumptie, thuiswerk, buurtwinkels, verplaatsingen te voet en per fiets, autodelen. In inbreiding van onze steden en dorpscentra. In onze totaal verouderde en verloederde spoorwegen. In een menselijker transportsysteem kortom, met minder doden, minder herrie, minder milieuschade en minder gezondheidsproblemen. We hebben nu nog de middelen om het roer om te gooien, maar de kredietcrisis leert dat dat snel kan veranderen. We kunnen onze mogelijk laatste centen dan ook slim investeren in een groene en zuinige mobiliteit. Of we kunnen er nog eens onze tank mee volgooien en rijden tot de laatste druppel. Waarna we achterblijven met een prachtige maar nutteloze machine. En autostrades met verdiepingen.
Jan Haeverans
