Eilanden Stille Oceaan kijken uit naar klimaathulp

© Reuters

Nergens wordt zo uitgekeken naar positieve resultaten van de komende klimaattop in Durban als op de eilanden in de Stille Oceaan. De stijgende zeespiegel dwingt er nu al mensen te verhuizen.

Op verscheidene van de bijna duizend bewoonde eilanden in de Stille Oceaan is de klimaatverandering al harde realiteit. Op de Carteret-eilanden, een eilandengroep die 86 kilometer voor de kust van Bougainville ligt, het grootste eiland van Papoea-Nieuw-Guinea, is de uittocht al begonnen.

De eilanden, die gemiddeld maar iets meer dan een meter boven het zeeniveau liggen, worden ontruimd omdat overleven er onmogelijk begint te worden. Van de 2700 gezinnen die op de eilanden leven, zijn er inmiddels al twee hervestigd op de Marau-eilanden, die ook tot Papoea-Nieuw-Guinea behoren. De verhuizing van nog eens acht gezinnen is al gepland.

“We hebben geregeld af te rekenen met springtij, en die golven vreten onze kusten weg”, zegt Ursula Rakova, een lid van de Raad van Ouderen van de eilanden. Een belangrijk deel van het landbouwareaal op de eilanden is al verloren gegaan. “Het wordt steeds moeilijker om voedselgewassen te telen”, zegt Rakova. “Maar onze grootste zorg is dat er op een dag een extra hoge springvloed komt die alle inwoners wegveegt, zonder een spoor na te laten.”

Hulp blijft uit

De hervestiging van de inwoners van de Carteret-eilanden maakt deel uit van een plan dat vier jaar geleden door de Raad van Ouderen werd uitgewerkt. Er is internationale steun voor, maar Rakova is ontevreden over de bijstand die ze van haar eigen regering krijgt. “De regering reageert heel traag en kiest niet de juiste prioriteiten. De regering van Papoea-Nieuw-Guinea stelde in 2007 2 miljoen kina (toen ongeveer 521.000 euro) ter beschikking voor de bouw van nieuwe huizen op veiligere plaatsen, maar het regionale bestuur in Bougainville heeft ons daarvan nog niets overgemaakt.”

Op andere eilanden kan de toenemende droogte de bewoners nog sneller wegjagen dan het stijgende water. Tokelau, Tuvalu en de Cook-eilanden lijden nu al zwaar onder de droogte. Op Tuvalu is een groot deel van het grondwater vervuild of erg zout. Als het minder gaat regenen of er door de stijging van de zeespiegel nog meer zout in het grondwater terechtkomt, zal er steeds minder bruikbaar water beschikbaar zijn. Dat kan ook snel tot sociale spanningen leiden.

Spanningen zijn er ook op Samoa, waar de kustlijn op sommige plaatsen al tot 80 meter is teruggeweken. Kustbewoners trekken naar het binnenland en veroorzaken er steeds meer landconflicten.

Water aan de lippen Ook de veranderende weerpatronen maken het de boeren op eilanden lastig, zegt Peniamina Leavai van het Pacific Adaptation to Climate Change Project (PACC), een regionaal initiatief om de bevolking op de eilanden te helpen zich aan te passen aan de klimaatverandering. Sommige eilanden kregen onlangs te maken met droogte terwijl eigenlijk de regentijd had moeten beginnen. “Varkens begonnen de bananenplanten aan te vreten voor het water in de stammen, wallaby’s en pythons gingen in de dorpen op zoek naar eten en water en mensen stalen gewassen uit de tuinen van hun buren.”

Beleidsmakers in de Stille Oceaan hebben het gevoel dat het water hen aan de lippen staat. “De stijging van de zeespiegel gaat nu in millimeters, maar dat worden centimeters en er is een onweerlegbaar risico dat het zeepeil op termijn een meter of meer zal stijgen”, verklaarde John Silk, minister van Buitenlandse Zaken van de Marshalleilanden in mei tijdens een conferentie in New York.

Onbetaalbare oplossingen

Oplossingen om de inwoners van de eilanden in de Stille Oceaan beter te beschermen tegen dat onheil zijn er, maar voorlopig ontbreekt het aan de nodige internationale steun ervoor. Mensen uit bedreigde gebieden kunnen hervestigd worden op andere eilanden, landinwaarts of zelfs in andere landen. De eilanden kunnen dijken bouwen, nieuwe huizen die beter bestand zijn tegen stormen en overstromingen en meer en betere waterreservoirs aanleggen.

Het herstel van koraalriffen en mangrovewouden kan een natuurlijke verdedigingsgordel optrekken rond kwetsbare eilanden. Beleidsmakers kunnen opleidingen krijgen om nieuwe oplossingen te leren kennen en de beschikbare middelen efficiënter in te zetten.

“Er is een breed gamma aan opties”, zegt Leavai van het Pacific Adaptation to Climate Change Project. “Sommige zijn duur, andere goedkoper, maar veel ideeën kunnen niet meteen in de praktijk worden gebracht omdat de mensen in de regio er niet de middelen en de capaciteit voor hebben.”

Op de klimaatconferentie die eind deze maand in het Zuid-Afrikaanse Durban begint, wordt onder meer gekeken hoe arme landen beter kunnen geholpen worden zich aan te passen aan de klimaatverandering. De vooruitzichten zijn niet schitterend. Op de klimaattop van 2009 in Kopenhagen zegden de rijke landen 30 miljard dollar (22 miljard euro) toe om arme landen in 2010, 2011 en 2012 te helpen de meest dringende maatregelen te treffen, maar volgens het Britse klimaatinitiatief CDKN is daarvan nog geen tiende overgemaakt. (IPS)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content