De zomertijd heeft zijn beste tijd gehad

Trui Engels
Trui Engels Journalist Knack

Wetenschappers zijn het er steeds meer over eens: de zomertijd is niet meer van deze tijd.

De zomertijd heeft zijn beste tijd gehad
© iStock

Op 26 maart schakelen we opnieuw over op de zomertijd. Dat betekent dat we zaterdagnacht de klok een uur vooruit draaien en dus een uur minder lang slapen. Naast het verloren uur slaap, brengt de zomertijd volgens verschillende studies nog meer narigheid met zich mee.

Vorig jaar vertoefde de zomertijd nog in feeststemming. Op 30 april vierde ze immers haar 100e verjaardag. Tijdens de Eerste Wereldoorlog, op 30 april 1916 om precies te zijn, besliste het Duitse Keizerrijk, samen met bondgenoot Oostenrijk-Hongarije, om als eerste land ter wereld officieel de zomertijd in te voeren. Bedoeling was om kolen te besparen in oorlogstijden. De door Duitsland bezette landen volgden snel, alsook Groot-Brittannië. Maar toen de oorlog voorbij was, verdween ook de zomertijd. Ze werd echter opnieuw ingevoerd in de Tweede Wereldoorlog om dan opnieuw te verdwijnen. Op 25 september 1977 kreeg de zomertijd naar aanleiding van de oliecrisis voorgoed een plek in eigen land, en later ook in de rest van Europa. Sinds 1996 loopt de zomertijd (onder druk van de Britten) zelfs tot het laatste weekend van oktober.

Rechters spreken de maandag na de invoering van de zomertijd straffen uit die 5 procent langer zijn.

De omschakeling naar de zomertijd zorgt traditioneel voor nogal wat ongemakken en dus kritiek bij tegenstanders. Die laatsten willen al jaren komaf maken met het systeem, maar stoten daarbij altijd op de argumenten van de voorstanders die menen dat het spelen met de tijd energie bespaart omdat we dan langer gebruik kunnen maken van gratis zonlicht. Maar is dat wel zo? Er is weinig wetenschappelijk bewijs dat de zomertijd nog steeds energie bespaart. Zeker in deze tijden waarin energieverslindende gloeilampen meer en meer vervangen zijn door spaarlampen. Daarnaast neemt het verbruik van andere technologische ontwikkelingen, zoals airconditioning, toe wat het besparingseffect teniet doet. De Bond Beter Leefmilieu beaamt dit. ‘De zomertijd is geen goede manier om energie te besparen. Betere isolatie, zonnewering, het gebruik van energiezuinige verlichting en energie-efficiënte toestellen zijn een betere keuze.’

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Een andere argument ten gunste van de zomertijd is dat er minder verkeersongevallen zijn, maar Canadees onderzoek uit 1996 in de New England Journal of Medicine stelt dat het aantal verkeersongevallen gemiddeld met 8 procent toeneemt de maandag na het zomeruur. Het feit dat we in de zomertijd ’s ochtends langer in het donker rijden en avondfiles meer op de warmste momenten van de dag plaatshebben, zijn wellicht geen goede zaak voor de veiligheid en – in het laatste geval – de luchtvervuiling. Het effect van de zomertijd op het aantal verkeersongevallen verschilt echter van land tot land. In Zweden werd er geen verschil opgemerkt, aldus een studie uit 2000.

Het is verbazend hoe efficiënt collectief zelfbedrog kan zijn

Vereniging tegen het Zomeruur

Van hartaanvallen tot langere celstraffen

Maar er is meer. Ook onze eigen gezondheid lijdt volgens de wetenschap onder de zomertijd. Zo stijgt het aantal hartaanvallen met 25 procent op de maandag na de overschakeling op de zomertijd, al moeten we eerlijkheidshalve ook melden dat er een daling van 21 procent is de dinsdag na de overgang. Een kwart meer patiënten moet op die dag gedotterd worden, in vergelijking met een willekeurige andere maandag. Dat blijkt een onderzoek uitgevoerd door de University of Colorado in Denver. ‘Maandagmorgen is sowieso al een piek wat hartaanvallen betreft’, zegt cardioloog Amneet Sandhu die het onderzoek leidde. ‘Dat heeft waarschijnlijk met de stress te maken die een nieuwe werkweek met zich meebrengt. Ook het verschil tussen het slaapritme in het weekend en in de week speelt mee.’ Klein detail: de extra sterftes door de zomertijd worden in de herfst opnieuw ingehaald. In oktober zijn er op de maandag na de invoering van de wintertijd, minder hartaanvallen.

Je komt de maandag na de overgang beter ook niet voor een rechter te staan. Zo geven rechters die bepaalde dag straffen die 5 procent langer zijn, aldus een recent onderzoek in het vakblad Psychological Science. Tot slot kwamen onderzoekers van de Michigan State University met een studie in het Journal of Applied Psychology die aantoont dat het aantal werkgerelateerde ongevallen de maandag na de overgang toeneemt door het opgelopen slaaptekort.

Of er dan helemaal niks goed is aan de zomertijd? Door het zomeruur hebben mensen na hun werk meer tijd om hun hobby’s uit te oefenen of van een terrasje te genieten, toch? Ook daar hebben tegenstanders een antwoord op. ‘De motivatie om een terrasje te doen wordt eerder gevoed door het goede weer dan het feit dat er langer zonlicht is’, stelt de Vereniging tegen het Zomeruur. ‘Bovendien is een bewering als een extra uur licht door het zomeruur zinsbegoocheling. We staan gewoon een uur vroeger op. Het is verbazend hoe efficiënt collectief zelfbedrog kan zijn’, luidt het.

Alvast één groep mensen is gelukkig met de zomertijd: de nachtwerkers. Wie in de nachtploeg werkt, moet maar zeven uren arbeid leveren in plaats van acht uren, maar zal toch voor die acht uren worden betaald.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content