Een parmantige meeuw met – u raadt het al – een zwarte kop en een rode snavel is Europa aan het veroveren.
Het is als moeder moeilijk om je jongen los te laten. Maar finaal moet je de knoop doorhakken, door hun opdringerige gedrag. Altijd maar bedelen en aan je bek trekken om er eten uit te laten komen … Het wordt zo irritant dat je niet anders kunt dan krachtig naar je kroost pikken. Dat zal het vanaf dan zonder moederzorg moeten zien te rooien. De jongen lijken snel over de breuk heen, en vinden vreugde in vliegoefeningen en de eerste vluchten.
De zwartkopmeeuw is een pareltje: pikzwarte kop, knalrode snavel, spierwitte vleugelveren die in vlucht doorschijnend lijken. Zelfs de jongen zijn met hun grijsbruin geparelde veren mooier dan de morsige jonge kokmeeuwen. De vogels lopen dikwijls met hoge borst indruk te maken op elkaar, zelfs na de broedactiviteiten. Ze vertrekken dan richting Atlantische kust, naar bestemmingen tussen Noord-Frankrijk en Marokko. Op sommige plekken kunnen in de nazomer duizenden zwartkopmeeuwen samen slapen, zoals op het strand van Le Portel, niet zo ver van Calais.
Een zwartkopmeeuw die van Folkestone over Antwerpen naar Oekraïne vloog: meer zwerver dan dat kun je niet zijn
Van oorsprong is de zwartkopmeeuw een vogel uit de regio rond de Zwarte Zee. In de tweede helft van de 20ste eeuw koloniseerde hij eerst het gebied langs de Middellandse Zee en vervolgens West-Europa. Het eerste broedgeval in Vlaanderen werd in 1964 genoteerd, in een gigantische kokmeeuwenkolonie op de Snepkensvijver in het Kempense Lichtaart. Conservator Jos Cuypers, steevast gehuld in een soort zelfgekozen uniform, zoals veel conservators destijds, maakte graag indruk op bezoekers door tijdens een wandeling rond de kolonie plots te stoppen, een vinger omhoog te steken en triomfantelijk te melden: ‘Zwartkopmeeuw!’ Niemand had iets anders gehoord dan het gekrijs van de massa kokmeeuwen, maar als je vertrouwd bent met de speciale nasale roep van de zwartkopmeeuw, ben je geneigd te denken dat Jos zijn bezoekers toch niet altijd belazerde.
Ondertussen is de soort bij ons vrij talrijk geworden. Ze broedt bij uitstek in de havenzones van Zeebrugge, Gent en vooral Antwerpen. Soms op opgespoten terreinen, soms op eilanden in natuurgebieden, dikwijls in het gezelschap van kokmeeuwen. Sommige broedgebieden tellen het ene jaar honderden nesten en het andere bijna geen meer. De variatie zou te maken hebben met lokale omstandigheden, zoals waterstand, begroeiing en eventuele bereikbaarheid voor vossen.
Zwartkopmeeuwen broeden bij uitstek in de havenzones van Zeebrugge, Gent en vooral Antwerpen
Daarenboven zijn zwartkopmeeuwen echte zwervers, zelfs in het broedseizoen. Er worden al tientallen jaren zwartkopmeeuwen gemerkt met kleurringen waarop een code van meestal vier letters of cijfers staat. Aan de hand daarvan kunnen hun verplaatsingen gevolgd worden, ook op lange termijn – ze worden gemakkelijk twintig jaar en ouder. Zo kan een vogel die in Duitsland geringd werd in hetzelfde broedseizoen eerst in een broedkolonie in Engeland gezien worden en enkele weken later in een kolonie in de buurt van Antwerpen.
De Belgische zwartkopmeeuwspecialist Renaud Flamant registreerde ooit een zwartkopmeeuw die van haar overwinteringsplek in het Engelse Folkestone naar een broedkolonie in het Antwerpse kwam, en enkele weken later in de buurt van een enorme kolonie in Oekraïne vertoefde. Meer zwerver dan dat kun je niet zijn. Het zwerfgedrag zal het succes van de soort meebepaald hebben. Het is niet uitgesloten dat ze op termijn de nu nog talrijkere kokmeeuw zal overvleugelen.
Beestenboel
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
