Met zijn groene kop en bruine borst is de mannelijke wilde eend een opvallend dier. De vrouwtjes zijn veel discreter.
De winterpopulatie van de wilde eend in Vlaanderen wordt op zo’n 100.000 dieren geraamd – de grootte van het broedbestand valt niet accuraat te bepalen. De soort is, verbasterd of in wilde vorm, te zien op alle types wateren. De aantallen lijken de voorbije decennia stabiel te blijven. In Europa zou er wel een lichte stijging van het broedbestand zijn. Mogelijk compenseert die de verliezen in de winteraantallen doordat noordelijker vogels als gevolg van de klimaatopwarming minder ver naar het zuiden trekken. Zoals veel eenden leggen wilde eenden probleemloos afstanden van honderden kilometers af.
Wetenschappers volgen de trek- en voedingsgewoonten van de wilde eend omdat ze zich zorgen maken over het feit dat de soort een bron van vogelgriepvirussen zou zijn. Zelf is ze er grotendeels immuun tegen, maar door haar verplaatsingen kan ze de ziekte verspreiden. De eenden slapen doorgaans overdag. ’s Nachts trekken ze naar geschikte plekken om te foerageren. Dikwijls doen ze elke nacht dezelfde twee of drie wateren aan. De foerageerplekken kunnen tot 30 kilometer van de slaapplaats verwijderd zijn. Aangezien wilde eenden goede vliegers zijn – ze halen 80 kilometer per uur – zijn dagelijkse verplaatsingen geen hinderpaal.
Eenden vormen een uitzondering in de vogelwereld doordat de mannetjes een penis hebben. En wat voor één!
De wilde eend speelt een belangrijke rol in het handhaven van plantendiversiteit. Ze is een grondeleend: ze steekt uitsluitend de kop en borst in het water om naar voedsel te zoeken, en verdwijnt dus zelden volledig onderwater. Ze schept vooral plantenzaden op. Een derde van de zaden wordt niet verteerd in haar darmstelsel. Ze worden weer uitgescheiden, dikwijls op andere plekken dan waar ze werden opgegeten. De helft van de uitgescheiden zaden zou ontkiemen. Wetenschappers zien eenden daarom als een cruciale factor in de verspreiding van planten. Een studie in The Journal of Ecology rekende voor dat grondeleenden in Europa elke dag zo’n 5 miljard plantenzaden zouden verplaatsen.
Zoals de regel is bij soorten waarvan de mannetjes opvallend gekleurd zijn en de vrouwtjes gecamoufleerd, speelt de woerd geen rol in het broeden en het grootbrengen van de kuikens. Geen ‘nieuwe mannen’ in het eendenbestaan! Maandenlang houdt hij zijn eega wel in de gaten, om te vermijden dat ze wordt aangevallen (en eventueel bevrucht) door mannen zonder vrouw. De wilde eend staat bekend om haar ruwe paringsscènes, inbegrepen een eendenvariant van onze ‘gangbang’, waarbij een vrouwtje zelfs kan verdrinken. In beschrijvingen daarvan valt weleens het woord ‘verkrachting’.
Eenden vormen een uitzondering in de vogelwereld doordat de mannetjes een penis hebben. En wat voor één! Bij de wilde eend is het een kurkentrekkerachtig orgaan van in volle lengte een twintigtal centimeter. Het dier heeft amper een halve seconde nodig om een erectie te bereiken. Dat moet voor die lengte een record zijn. Het vrouwelijke voortplantingssysteem werkt echter niet mee: het heeft ook een kurkentrekkerstructuur, maar die draait tegen de richting van die van de penis in. En er zitten doodlopende straatjes op, zodat het zaad van een man niet noodzakelijk de eitjes bereikt. Die ontwikkeling moet de kans op door de vrouwtjes ongewenste kinderen beperken.
Het ingewikkelde gebeuren heeft de soort geen windeieren gelegd. De wereldpopulatie van de wilde eend wordt op 19 miljoen vogels geraamd.
Beestenboel
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
