Open brief aan Michelle Martin

Brief aan Michelle Martin: Vergiffenis is niet aan de orde, reken daar gewoon niet op. U zal het zonder moeten doen.

Michelle Martin, een brief voor u: voor vandaag en vooral voor morgen. Vandaag gaat voor u een poort open. Maar vrij zult u niet zijn: een andere poort zal zich achter u sluiten. De weg tussen die beide zal kort zijn. Uw eenzame tocht na die laatste, lang.

Als u voor die eerste open poort staat: lach niet, glimlach zelfs niet, want die glimlach wordt tien keer herhaald in een tv-journaal en haalt de kop van alle kranten. Kijk niet te zuur, want dan lijkt u ook bang. Verhef het hoofd niet, want dan lijkt u wel fier. Kijk niet te neer, want moed is wat u nodig hebt.

Maar hoe u het ook aanpakt, u zal slechts woede op uw weg vinden. Voor al wie zelfs haat in de ogen draagt, zal het ook een rechtvaardige haat zijn. Net als er inderdaad – zeldzaam – rechtvaardige oorlogen geweest zijn, tegen onrecht en wreedheid. Maar er waren ook rechtvaardige processen, van Neurenberg tot Oslo.

U bent mee schuldig aan onnoemelijke gruwel: die werd aangepakt met een nieuwe wet. Die zelfde wet biedt u nu een adempauze, een kans om u beter te herpakken. Wat u te wachten staat, gunt u nog geen schijn van vrede, en toch zal u vrede moeten maken.

Als vanavond de tweede poort achter u vergrendeld wordt, zal u daar geen overwinning bij voelen. Justitie heeft uw overgang kranig, maar ook bitter doorstaan. Voor uw slachtoffers en hun families is het een nieuwe drempel om zich over te hijsen. Uw kleine stap naar die schijn van vrijheid, die eigenlijk maar een andere straf betekent, is voor hen een sprong te ver.

Alles moet steen voor steen nog heropgebouwd worden: voor u, voor hen, voor ons. Vier kinderen keren nooit terug, en wat hebben we nu nog maar bereikt ? Voor u, een kwetsbaar kloosterverblijf in wat een dure burcht werd. Voor de ouders thuis: open vragen naast een levenslang gemis. Voor onze samenleving: nieuwe discussies die alles vurig in vraag stellen, en dus ook veel te veel.

Nu, meer dan ooit, is het aan u. Doe iets. Stel een gebaar, stel er elke dag een. Vergiffenis is niet aan de orde, reken daar gewoon niet op. U zal het zonder moeten doen. Als u gelooft in een God, bereid uzelf voor op vergiffenis aan hen die u niet vergeven, zelfs als ze u werelds onrecht aandoen in hun woede.

Blijf morgen achter die kloostermuren, maar blijf niet doofstom. Omwille van hen die een glimp van hoop overhielden: overwin uw schaamte en tart uw angst.

Stel een gebaar. Doe iedere dag iets meer, iets beter. Leef niet enkel om de dagen te tellen. Leef om te herstellen en mee herstel te bieden. Een Justitie die niet herstelt, biedt geen gerechtigheid.

U kent de vragen die overblijven en blijven spoken. Denk er over na, en doe iets. Niet zo maar nog eens ‘spijt’, want spijt hebt u. Anders stond u hier niet op die drempel, klaar voor een toevlucht bij de enigen die de moed maar ook het hart hebben om u op te vangen.

Vannacht, na dit zure proces van het proces, blijft Justitie buiten adem achter: uitgeteld. Het echte herstel kan niet zonder u. U bent hier nodig. Doe het. Doe het voor die ouders, en doe het ook een klein beetje voor ons samen, voor onze rechtstaat. Opdat die er zou blijven voor iedereen, u inbegrepen.

Jan Nolf is ere-vrederechter en houdt een kritische blog over justitie bij op www.JustWatch.be.