Op kosten van de gemeenschap

Jarenlang werd ArcelorMittal in België opengehouden dankzij gulle overheidssteun. En nu het bedrijf sluit, mag de gemeenschap nog eens diep in de zak tasten.

De hoogovens van ArcelorMittal gaan dicht en nu staat ook vast dat daarbij 795 banen verloren gaan. Maar nog is de gemeenschap niet helemaal verlost van deze fistel, want er wordt voor geijverd om aan de ontslagen werknemers brugpensioen toe te kennen vanaf vijftig jaar – terwijl in het regeringsakkoord staat dat het brugpensioen moet worden afgebouwd.

In de jaren 1980 was de toenmalig topman van Cockerill Sambre, Jean Gandois, al duidelijk: na 2000 zou de aanwezigheid van een staalindustrie in Luik niet meer vanzelfsprekend zijn. De sluiting van de hoogovens van ArcelorMittal hangt dan ook al zeker een tiental jaren in de lucht, maar telkens opnieuw wisten gewiekste ondernemers, dogmatische vakbondsleiders en opportunistische politici een uitstel van executie te bereiken. Op kosten van de gemeenschap, dat wel.

Zo streek in 2006 de Indiase zakenman Lakshmi Mittal neer in Luik. Hij zou de hoogovens nog wel wat jaren openhouden, zo werd verteld, maar in feite kwam hij het Belgische steunsysteem uitmelken. De Luikse hoogovens waren bijvoorbeeld zeer vervuilend, maar Mittal vond dat de Waalse overheid wat blij mocht zijn dat hij de hoogovens open en dus mensen aan het werk hield, en zij moest maar voor de uitstootrechten opdraaien. Toen de hoogovens in Luik al een hele poos stillagen en een deel van de staalarbeiders economisch werkloos was, verkocht ArcelorMittal de uitstootrechten die het zelf gratis had gekregen op de markt. Volgens cijfers geciteerd in De Tijd verdiende ArcelorMittal tussen 2005 en 2010 1,1 miljard euro met uitstootrechten van hoogovens in Europa die het op non-actief had gezet.

Mittal verkreeg ook nog allerlei goedkope leningen van het Waals Gewest en maakte ook gretig gebruik van de notionele-interestaftrek. Het systeem van de notionele-interestaftrek is in de eerste plaats bedoeld om ondernemingen aan te moedigen hun kapitaalbasis te versterken. Zo’n sterke kapitaalbasis is bijvoorbeeld heel belangrijk op het ogenblik dat er investeringen gedaan worden. Maar aan investeren in Luik dacht Mittal helemaal niet. Daarom is het vreemd dat ArcelorMittal in 2009 toch de kampioen was van de notionele-interestaftrek. Van een winst van 1,29 miljard euro schoot dat jaar nog een betaalde belasting van welgeteld 496 euro over.

Nu valt dus definitief het doek over de warme lijn bij ArcelorMittal in Luik en dat kost 795 jobs, ruim 200 meer dan de eerste schattingen in oktober. Vorige week lekte uit dat de werknemers van Arcelor erop rekenen dat de Franstalige socialisten in de regering erin slagen om voor hen een brugpensioen vanaf 50 jaar uit de brand te slepen. Dit is dan ook een serieuze test voor de geloofwaardigheid van minister van Werk, Monica De Coninck (SP.A). Het regeerakkoord trekt de minimumleeftijd voor brugpensioen bij herstructureringen geleidelijk op tot 55 jaar, maar ‘in zeer uitzonderlijke omstandigheden’ kan het dit jaar nog vanaf 50 jaar. Ter herinnering: bij de grote ontslaggolf bij Bekaert werd het uitzonderlijk toegekend vanaf 52 jaar. Dat zullen de metallo’s dus zeker wel uit de brand weten te slepen. De kosten zijn opnieuw voor de gemeenschap.

Niet alleen in de banksector was er jarenlang sprake van zwendel ten nadele van de gemeenschap, ook in de staalsector was dat het geval.

Ewald Pironet