Ontsporende hersenen zijn een universeel gegeven

Het is totaal absurd de slachtpartij van Nordine Amrani in Luik aan zijn afkomst te willen koppelen.

Het kot was weer te klein. Het was weer een Marokkaan. Het is altijd hetzelfde met die Marokkanen. De overheid treedt veel te laks op tegen criminelen, en zeker tegen Marokkanen. Soms ben je beschaamd mens te zijn als je de reacties van de goegemeente op discussieforums leest. Ze leggen de kortzichtigheid van de doorsnee mens bloot. De mens reageert veel te impulsief en vergeet de context voor hij zijn oprispingen de wereld ingooit. Vroeger gebeurde dat aan de keukentafel of aan de toog, en had je er geen last van. Nu wordt je voortdurend geconfronteerd met de pijnlijke beperkingen van het menselijke beoordelingsvermogen.

Dat Hans Van Themsche, die in 2008 een racistisch geïnspireerde raid door Antwerpen uitvoerde, een echte Vlaming was, is al vergeten. Dat Kim De Gelder, die in 2009 waarschijnlijk willekeurig enkele mensen doodschoot, waaronder twee baby’s, een echte Belg was, is ook al naar de vergeetput van het geheugen verwezen. Nochtans was er recent de Noor Anders Breivik, een echte Ariër, die vorig jaar een ravage aanrichtte in zijn land, en 77 mensen doodde in een combinatie van een autobomaanslag en een aanval op een vakantiekamp. De Amerikaan Timothy McVeigh, een veteraan van de Golfoorlog, blies in 1995 in Oklahoma City een overheidsgebouw op en doodde zo 168 mensen, zomaar, uit onvrede met de gang van zaken.

Overal in de wereld gebeuren onverwachte dingen, ongewenste dingen ook. Overal in de wereld gaan hersenen in de fout, en sturen ze hun dragers in de richting van onaangepast gedrag. De hersenen hebben er alle belang bij flexibel te zijn, de grenzen van het mogelijke af te tasten, om voorbereid te zijn op het onverwachte. Soms overschrijdt de natuur grenzen die wij niet overschreden willen zien worden. Daar kunnen we weinig aan doen. Het heeft geen zin te speculeren over de achtergrond van de persoon in kwestie, over het eventuele gemak waarmee hij – het zijn wel meestal mannen – aan wapens is geraakt, over een mogelijke fout die is gemaakt met een voorwaardelijke vrijlating.

Als de hersenen tilt slaan, kan geen maatschappelijke organisatie daar tegenop. Maatschappelijk falen als gevolg van onvoorspelbaar gedrag is een universeel gegeven. Het is ook interessant te zien hoe er de jongste tijd weer regelmatig een golf van verontwaardiging door de publieke opinie gaat over het gedrag van toppolitici. De Fransman Dominique Strauss-Kahn en zijn zwart kamermeisje in New-York (en zijn hoerenfeestjes), de Italiaan Silvio Berlusconi met zijn bonga-bongafeestjes (en zijn seks met een minderjarige Marokkaanse), onze eigenste Steve Stevaert, door sommigen vreemd genoeg als de braafste van de Vlaamse socialisten geacht, en de afpersingsaffaire door een prostituee van ook al Marokkaanse afkomst.

De internationale media lijken hun pijlen ondertussen te richten op de Russische potentaat Vladimir Poetin en diens amoureuze handel en wandel. Wat minder goed gescoord in de verkiezingen, wat boegeroep van het publiek links en rechts, en ineens moet ook de rest naar boven gespit worden. Alsof mannen met een hoog testosterongehalte braaf door het leven zouden gaan als ze de hoogste toppen van de macht bereiken – toppen die ze zonder hun overvloed aan testosteron nooit bereikt zouden hebben. En er zijn genoeg jonge vrouwen die uitsluitend in mannen met macht (en de bijhorende luxe) geïnteresseerd zijn. Het zou bijna onbiologisch zijn als toplui zich niet aan geflikflooi met jonge schoonheden te buiten zouden gaan.

Zelfs onze saaie Yves Leterme leek niet immuun te zijn voor wat pikanterie, en een Vlaamse ex-minister vertelde onlangs dat ze samen met een vrouwelijke collega perfect kon inschatten of een ex-minister-president tijdens de lunch eerder in bed dan aan tafel had gezeten, en dat ze moeilijke dossiers tijdens de ministerraad bij voorkeur op tafel gooide op ogenblikken dat hij met zijn hoofd nog in een andere roes dan de politieke zat.

Alleen in de zichzelf als preuts profilerende Verenigde Staten is er tegenwoordig zo’n sterke screening op seksuele avontuurtjes in het verre verleden van kandidaat-presidenten, dat de kans reëel is dat een president zich niet aan rollebollen te buiten gaat. Barack Obama is Jack Kennedy niet. Er zijn altijd en overal uitzonderingen op de algemene regels – ook dat is een biologisch gegeven. Er zijn mannen die zelfs met een hoog testosterongehalte trouw blijven aan hun vrouw, of die zo weinig in seks geïnteresseerd zijn dat de kans op uitspattingen klein is. Maar het zijn er niet veel.

Als natuur moet je vermijden te veel geld op één kaart te zetten. Je moet alle opties openhouden. Blind met genen goochelen, ook in de hersenen, is de perfecte strategie om voorbereid te zijn op het onverwachte, zelfs op het ergste.
Dirk Draulans