Ongelijkheid is ons grootste probleem, niet het woord ‘allochtoon’

De ongelijkheid in ons land structureel aanpakken is veel nuttiger en belangrijker dan een discussie over het woord ‘allochtoon’.

In Gent heeft men besloten om het woord ‘allochtoon’ af te schaffen. Prima zaak, want het is een afgrijselijk woord. Maar in Gent en in heel België zal er veel meer moeten gebeuren.

Twee berichten domineerden de media. Over het woord ‘allochtoon’ en het vernietigende rapport van Unicef België over ongelijkheid binnen het onderwijs. Welk nieuws werd uitgebreid besproken? Dat van ‘allochtoon’ natuurlijk. Dat woordje is nu éénmaal veel belangrijker dan de rampzalige situatie in ons onderwijs.

Nu we toch bezig zijn, laat me u dit zeggen. Die hele discussie over het woord ‘allochtoon’ vind ik absoluut niet boeiend. Ik heb het altijd een lelijk woord gevonden. Ik moet wel zeggen dat ik er nooit last van heb gehad. Welke Vlaming zou de ballen hebben om mij ‘allochtoon’ te noemen als ze weten en zien dat ik mij engageer en volledig thuis voel in hun hoofdstad terwijl zij geen stap durven te zetten in diezelfde stad en niet verder komen dan clichés erover op tv? Als ik de beide landstalen door elkaar gebruik, terwijl de meerderheid van de Vlamingen al bij de eerste zin in het Frans begint te haperen? Als ik volop geniet van de diversiteit in hun eigen land terwijl ze in bange spookbeelden leven? Zinloze discussie dus.

Wat ik wel zinvol vind, is de volgende vraag: als onze politici (van eender welke politieke kleur) en middenveldorganisaties (ik zal ze sparen en niet bij naam noemen) beweren dat ze goed werk leveren en zich blijven inzetten om de situatie van de ‘allochtonen’ te verbeteren, hoe komt het dan dat meer dan de helft van deze ‘allochtonen’ in armoede leven? Hoe komt het dat ons land in het Westen één van de slechtste leerlingen is wat betreft ongelijkheid binnen het onderwijs en op de arbeidsmarkt? Is dit wat hun ‘werk en inzet’ heeft opgeleverd?

Voor mij is het duidelijk, maar weinigen durven het zeggen en toegeven: politiek, middenveld en media hebben faliekant gefaald. Waarom? Sinds de opkomst van het (toen) Vlaams Blok, dik 20 jaar geleden, gaat het beleid en het debat niet langer over de socio-economische integratie van mensen met een migratieachtergrond. Tot en met vandaag praat men wel over cultuurverschillen, ethnie en religie. De structurele problemen waarmee deze mensen kampten, verdwenen van de gesprekstafel. Bovendien werden zij zelf voorgesteld als het probleem, want ze waren anders dan de rest. De media zijn gefaald in het stellen van de juiste vragen en in het blootleggen van deze evolutie. Erger zelfs, de media reproduceren het culturalistisch discours al te graag.

Intussen zitten we aan de derde en vierde generaties uit die migratiestromen, maar de structurele problemen zijn er nog altijd. Als die niet weggewerkt worden dan worden ze meegegeven, zo simpel is het. Er is genoeg onderzoek dat bewezen heeft dat kinderen die in armoede opgroeien, meestal hun leven lang in armoede blijven of hervallen. Het is aan deze kinderen en jongeren dat vandaag kansen worden ontnomen voor degelijke huisvesting, goed onderwijs en een eerlijke kans op de arbeidsmarkt. Dit terwijl politici en middenveld beweren dat ze kansen bieden.

De eerste en tweede generatie migranten bleven stil ondanks het feit dat ze onrechtvaardig werden behandeld. Geen problemen maken en hard werken zodat tenminste hun kinderen niet hetzelfde lot moeten ondergaan. Het is jammer genoeg anders gelopen. Alleen een klein groepje heeft het kunnen maken. Bovendien een groepje dat achteraf al snel met ‘neem je eigen verantwoordelijkheid, zie, ik heb het gemaakt’ begint te schofferen.

Rekeninghoudend met de ongelijkheid binnen het onderwijs belandt de overgrote meerderheid van de migrantenjongeren in het beroepsonderwijs en het buitengewoon onderwijs. En voor wie toch hogere studies kan aanvatten en afmaken, wacht die andere ongelijkheid: die op de arbeidsmarkt. De werkloosheid bij hooggeschoolde migrantenjongeren is hallucinant. Hun ouders hebben jarenlang in hen geïnvesteerd en de jongeren hebben moeten knokken om er te geraken. Het resultaat: hooggeschoold maar werkloos door het racisme en de discriminatie op de arbeidsmarkt. Nogmaals, waar zijn de bevoegde politici en de middenveldorganisaties die beweren dat ze hier werk van maken?

Wat moet er gebeuren? De politiek moet toegeven dat ze gefaald heeft en moet resoluut voor een ander beleid kiezen, met name de aanpak van de structurele problemen: de armoede, de erbarmelijke huisvesting en de grote ongelijkheid binnen het onderwijs en op de arbeidsmarkt. Het middenveld moet die thema’s mee op de kaart zetten en niet langer het culturalistische beleid dat niets oplost, blijven uitvoeren. De media moeten de echte problemen onder de aandacht brengen en de bevoegde politici kritisch bevragen totdat deze met feiten en argumenten bewijzen dat de situatie wel aan het veranderen is. Hiervoor zal men een echt debat moeten aangaan en eindelijk ook concrete acties lanceren om de ongelijkheid in ons land aan te pakken. Dit lijkt me veel nuttiger en belangrijker dan een discussie over het woord ‘allochtoon’.

Bleri Lleshi is politiek filosoof. Hij werkt momenteel aan het boek De neoliberale strafstaat dat in het voorjaar verschijnt bij EPO.