Tom Vandyck

Obama: lelijk gaat ook

Tom Vandyck Tot 2014 correspondent in de VS voor Knack.be

Barack Obama is een valse trage. De voorbije vier jaar ergerden zowel links als rechts zich vaak dood aan hem. Maar het ziet er wel steeds meer naar uit dat hij opnieuw verkozen zal worden.

Snel, niet te lang nadenken en niet naar Google grijpen: weet u wat Barack Obama zou aanvangen met een tweede ambtstermijn? Nee? Wel, wij eigenlijk ook niet, en we volgen de zaak hier in de VS op de voet, dus dat wil wat zeggen.

Nu we erover denken: hebt u Obama de laatste tijd nog gezien? Dat kan u vergeven worden vanuit België, maar als je niet heel goed oplet, lijkt deze Amerikaanse presidentscampagne haast exclusief te gaan over Mitt Romney, zijn geld en zijn blunders. En de president? Die werkt op de achtergrond noest verder. Als je hem niet zoekt, dan zie je hem niet.

Zwoegen en wroeten
Dat is wel even anders dan vier jaar geleden. Toen werd Obama overal toegejuicht door massa’s van tienduizenden mensen in stadsparken en sportarena’s. Vijftigduizend hier, honderdduizend daar: het was dagelijkse kost voor hem. Obama horen spreken, was zoals een concert van U2 bijwonen in de tijd dat Bono nog volop een Messiascomplex had: je ging er speciaal heen om in vervoering gebracht te worden.

Die tijd is voorbij. De Obama van 2012 heeft grijze haren en diepere rimpels. Zijn campagne is, zeg maar, workmanlike. Zwoegen. Doorwroeten. Blik op oneindig. Zweetkringen onder de oksels.

Het mag een merkwaardige vergelijking heten, maar de manier waarop Obama zich naar de verkiezingen van zes november toe werkt, doet ons onwillekeurig denken aan de legendarische rush van Jan Ceulemans tijdens de wedstrijd tegen Hongarije op het WK van 1982 in Spanje.

U weet het nog wel: België had verassend de openingswedstrijd van het tornooi gewonnen tegen het Argentinië van de jonge Diego Maradona. Vervolgens wurmde het zich met veel moeite voorbij het zwakke El Salvador. In de laatste groepswedstrijd tegen Hongarije moesten we gelijkspelen om door te gaan naar de tweede ronde, en lang zag het ernaar uit dat we zouden verliezen.

Dat wil zeggen: tot Jan Ceulemans zich diep op de eigen helft op gang trok, zich als een Brabants trekpaard een weg naar de andere kant van het veld ploegde, in het Hongaarse strafschopgebied net niet finaal onderuit ging en op het laatste moment Alex Czerniatynski bediende voor het doelpunt van de verlossing.

Resultaatvoetbal
Obama volgt dat traject. Zijn verkiezing in 2008 was zoals het doelpunt van Erwin Vandenbergh tegen Argentinië in 1982: een niet voor mogelijk gehouden donderslag bij heldere hemel. De daaropvolgende regeerperiode was de match tegen El Salvador. Het was vaak niet om aan te zien, het kon op elk moment fataal misgaan en uiteindelijk won hij met het kleinste verschil.

Deze verkiezing is de match die hij moet winnen om naar de tweede ronde te gaan. Of het mooi is, telt niet. Dit is puur resultaatvoetbal. Alleen de kwalificatie telt.

Vandaar: geen gevleugelde speeches deze keer. Geen volle stadions. En ook geen grote verkiezingsbeloftes.

Vier jaar geleden wist je precies waar Obama voor stond. De Irak-oorlog zou ophouden. De ziekenzorg zou hervormd worden. Er zou een plafond worden gezet op broeikasgassen.

Nu: niks van dat alles. Amerika moet ‘voorwaarts’, dat is het zo’n beetje. Naar details sta je tevergeefs te hengelen. Obama’s grootste belofte is dat hij Romney niet is. ‘Met de ander zou het nóg erger worden’, zeg maar. En ja, je mag dat armoe noemen.

Valse trage
Het punt is: dat lijkt dus nog te werken ook. Sinds de Democratische Conventie begin deze maand in North Carolina is Obama aan een gestage opgang bezig in de peiling. In Washington zijn heel wat mensen ervan overtuigd dat de wedstrijd nu al gespeeld is. Alleen een deus ex machina (pakweg een Grieks exit uit de euro of een Israëlische aanval op Iran) kan de president nog van winst af kan houden. Binnen de Republikeinse partij wordt de zwarte piet via anonieme perslekken al driftig rondgespeeld.

Er lopen trouwens heel wat flink verbouwereerde Republikeinen rond in Amerika. Zij hadden gedacht dat ze deze verkiezing bijna niet kónden verliezen. En ze hadden gelijk. Vier jaar na de financiële crash van 2008 ligt de Amerikaanse werkloosheid nog steeds boven de acht procent. Sinds de Tweede Wereldoorlog is er geen president herverkozen met zulke cijfers.

Net als Jan Ceulemans is Obama echter een valse trage. Na zijn glorieuze overwinning in 2008 dachten velen dat er een nieuw tijdperk zou aanbreken in Washington. Het was, in de woorden van Ronald Reagan, ochtend in Amerika. Alles zou nieuw worden.

Dat pakte anders uit. Na vier jaar Obama is de grote verzoening verder weg dan ooit tevoren. Links en rechts zijn het in Amerika niet alleen oneens met elkaar, ze leven op verschillende planeten, en ze kunnen elkaar absoluut niet uitstaan.

Maar Obama heeft op die tijd wel een zeer behoorlijk palmares bij elkaar gespeeld. De gezondheidszorg is inderdaad hervormd. De oorlog in Irak is daadwerkelijk voorbij. Osama bin Laden is dood. De auto-industrie is gered. En nadat het ministerie van Arbeid deze week zijn cijfers bijstelde, blijkt zelfs dat er ondanks de aanhoudend hoge werkloosheidcijfers onder deze president een klein beetje banen zijn bijgekomen in de VS.

Niemand blij

Dat wil niet zeggen dat zowel links als rechts zich de voorbije jaren niet constant dood ergerden aan Obama. Keer op keer dreigden zijn initiatieven te verzanden in eindeloze onderhandelingen, dovemansgesprekken en platte ruzie. Vorige zomer schoot de VS daar zelfs zijn financiële AAA-rating bij in.

De ene vond Obama veel te voortvarend in zijn ambitie om van het land een socialistisch paradijs te maken. De ander vond hem net weer tergend timide en veel te makkelijk bereid om zijn principes in de uitverkoop te leggen om compromissen te maken met de Republikeinen.

Niemand blij, dus. En ja, vaak was het allemaal ontzettend lelijk. Maar tenzij er zich de komende weken een zeer verrassende wending voordoet, gaat het dus wel resultaat opleveren. Want zoals de fans van de oude Rode Duivels nog weten: lelijk gaat ook.

Tom Vandyck

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content