Nachtje door

De zeven dagen die we met ons zuurverdiend transitvisum in Iran mogen doorbrengen, willen we ten volle benutten. We plannen de Turks-Iraanse grens net na middernacht over te steken, zodat de eerste dag alvast 24 uren telt.

Een taxi voert ons tot aan de grens in Gurbulak, 50 kilometer van Dogubeyazit. De koplampen van de auto verlichten de sneeuwvlokken, die in een razend tempo op ons af lijken te komen. De rest is duisternis.

Aan de grens wachten honderden, vooral Turkse, vrachtwagens op hun beurt. We zijn te vroeg. Theeman Mustafa nodigt ons uit in zijn klein maar warm keukentje, nog voor de paspoortcontrole. Mustafa maakt thee voor politie en grenspersoneel. Het levert hem ongeveer vijf euro per dag op. “De politie betaalt niet goed.”

“In de zomer passeren hier soms Europeanen op de fiets”, roept Mustafa uit, alsof we hem niet geloven. “Zijn die gek geworden of zo?”

Wanneer Mustafa wil weten hoeveel onze reis kost, antwoorden we ontwijkend dat we na een week Iran alweer huiswaarts vliegen. Hoe leg je aan een theeman die vijf euro per dag verdient, uit dat je een jaar rond de wereld trekt?

Het is middernacht voorbij. We willen betalen voor de thee, maar Mustafa aanvaardt geen geld. “Ik vond het fijn met jullie te praten.”

We stappen door de verse sneeuw naar de verlaten Turkse grenspost. De grote wachtzaal, met een tax-free winkel boordevol alcohol, is stil en leeg. De WC-meneer is in slaap gevallen achter zijn bakje geld, maar heeft wel de deuren van de toiletten afgesloten. Niemand pist hier gratis.

Een Turkse agent stempelt onze paspoorten af. Als een vrome moslima trekt Anja een zwarte hejab over het hoofd. Een breed metalen hek schuift snerpend een halve meter open. Net genoeg om een voetganger door te laten. Een tweede, Iraans hek doet hetzelfde. Van op een lichtreclame verwelkomen Khomeini en Khameini ons in de Islamitische Republiek Iran.

Opnieuw paspoortcontrole. De mannen van de bagagecontrole doen zich te goed aan een nachtelijke maaltijd en gebaren dat we mogen doorlopen. In de wachtzaal wachten geldwisselaars en taxichauffeurs op klanten. We wisselen een beperkt bedrag aan dollars in voor een pakje Iraanse Rials. De meest gebruikte brief, die van 10.000 Rial, ongeveer een euro waard, wordt hier gemakkelijkheidshalve een “Khomeini” genoemd.

We hebben ons voorgenomen om in Iran geen tijd te verliezen, en nemen meteen een taxi naar Tabriz, 30 dollar voor 310 kilometer.

’s Nachts in een nieuw land arriveren is spannend. De duisternis verhult het totaalbeeld. Wat ’s nachts zichtbaar is, zijn details. De weg langs Maku, de eerste grote stad die we passeren, lijkt wel een verlaten chaussee d’amour, met veel rood en blauw neon in sierlijk Farsi. Kruispunten en rotondes zijn opgesmukt met lichtgevende cactussen en palmbomen, een koppel reusachtige stenen ooievaars en flikkerende lampjes die als vuurwerk uit elkaar spatten.
Met de Turkse Tarkan op de radio doorkruisen we de provincie West-Azerbeidjan. De bergen tekenen zich flauw af tegen de zwarte hemel. In het schijnsel van de koplampen rent een wolf de baan over. “Victory is ours”, zegt een bord op de middenberm.

Ik dommel in. De chauffeur, die deze rit dagelijks onderneemt, geeuwt niet een keer. Als het moet, rijdt hij zelfs in een trek tot in Teheran.

In de vroege ochtend arriveren we aan de luchthaven van Tabriz. Een bekentenis: De weigering van ons toeristisch visum heeft ons doen besluiten om in Iran per uitzondering toch een vlieger te nemen, ondanks ons oprechte voornemen om een jaar lang met beide voeten aan de grond te blijven. Het is geen excuus, maar de luchtvaart is in een groot land als Iran overigens een vorm van openbaar vervoer. Net als een treinkaartje in het station, kopen we aan het loket van Iran Air twee tickets naar Esfahan, via Teheran, zonder boeking vooraf. Kostprijs: nog geen 50 dollar per persoon voor een afstand van meer dan 1000 kilometer.

Het is stralend weer wanneer we ’s namiddags in Esfahan landen. Dat doet deugd na de vriestemperaturen van de laatste weken.