Johan Van Overtveldt (N-VA)

Moody’s is enkel maar een boodschapper

Johan Van Overtveldt (N-VA) Europarlementslid, voormalig minister van Financiën en ex-hoofdredacteur Trends en Knack.

Moody’s wijst op de structurele zwaktes van ons economisch bestel. De kost van het Dexia-dossier kan oplopen tot een hallucinante 75 miljard euro.

Het hing in de lucht voor Frankrijk maar het valt er nu een beetje onverwacht eerst uit voor België. Het ratingbureau Moody’s haalt de kredietwaardigheid van België met twee punten in één klap naar beneden van Aa1 naar Aa3. Bovendien kleeft Moody’s op België ook een negatief vooruitzicht inzake de verdere ontwikkeling van onze kredietwaardigheid.

Door deze forse downgrade zullen de rentelasten voor ons land nu snel verder oplopen. Gaat de rente die we op de overheidsschuld moeten betalen met 1 procentpunt omhoog – en met dit soort van downgrade staat 1 procentpunt méér heel snel op de tabellen – dan kost dit ons land op termijn 4 miljard euro per jaar extra, zijnde dus méér dan éénderde van de inspanning die de regering-Di Rupo I voor 2012 zegt te willen bereiken.

Het ratingbureau geeft drie redenen op voor deze stevige afwaardering van de Belgische kredietwaardigheid. Ten eerste is er het perspectief van toenemende moeilijkheden voor eurolanden met hoge schuldgraad, zoals België, om op de markten de nodige financiële middelen te kunnen blijven vinden. Ten tweede, een toenemend risico op stevige afname van de economische groei in ons land. Ten derde, Moody’s rekent voor dat de kosten welke steeds nadrukkelijker in het visier komen naar aanleiding van de reddingsoperatie voor Dexia zeer hoog aan het oplopen zijn.

Dexia
Om met dit laatste te beginnen: de toelichting die Moody’s verstrekt bij haar beslissing tot downgrade stelt dat de reële risico’s waar ons land op dit ogenblik al aan blootgesteld staat in het Dexia-dossier oplopen tot 10% van ons BBP. Vooral door de financieringsbehoeften van Dexia Credit Local (DCL) over de komende tien jaar kan de rekening voor België echter oplopen tot 15% à 20% van het BBP.

Volgens Moody’s moeten we er dus mee rekening houden dat de totale kost van de hele reddingsoperatie voor Dexia oploopt tot 75 miljard euro. Dit is niet alleen een hallucinant bedrag, het geeft, eens te meer, aan dat de onderhandelingen inzake Dexia op een noodlottige manier voor de Belgische samenleving gevoerd werden. Dexia wordt steeds meer het dossier van de schande.

Voor het overige kan de Moody-argumentatie bezwaarlijk als verrassend beschouwd worden. Het sterk terugvallen van de economische groei stelt ons land inderdaad voor belangrijke bijkomende problemen. Het was in deze context wat ongelukkig dat Luc Coene, de gouverneur van de Nationale Bank, deze week stelde dat België 0,5% groei zal halen in 2012 terwijl de studiedienst van zijn instelling al uitgaat van nulgroei in het allerbeste geval. De regering-Di Rupo I maakte haar begroting op uitgaand van 0,8% groei. Goed huisvaderschap vereist dat de regering nu snel haar plannen bijstelt uitgaand van een negatieve economische groei van – 0,5%. Een bijkomende sanering van afgerond 2,5 miljard (bovenop de voorziene 11,3 miljard) euro dringt zich dan op.

Loonkosten
Het verder oplopen van de relatieve loonkosten van ons land ten aanzien van onze drie buurlanden hypothekeert onze internationale concurrentiepositie en maakt een economisch herstel moeilijker. De net verschenen data van de OESO geven aan dat de Belgische lookosten de komende twee jaar met ruim 2% verder uit de pas zullen lopen. Eind 2013 zullen onze loonkosten per eenheid product 10% hoger liggen dan het gemiddelde van de drie buurlanden.

Bovendien doet de regering-Di Rupo I weinig substantiueels op het vlak van aanzwengeling van het structureel groeipotentieel van de economie. De ingrepen om de arbeidsparticipatie te verhogen, ogen mooi maar stellen in de concrete realiteit niet zoveel voor. De fiscaliteit gaat nog meer dan voorheen wegen op de economische activiteit en ook op het vlak van de overheidsreglementering komt er niet echt vooruitgang inzake efficiëntie en stroomlijning.

Boodschapper
Het valt te verwachten dat de downgrade van België door Moody’s in bepaalde kringen scherp op de korrel zal genomen worden. De discussie over de rol die de ratingbureaus vandaag spelen, zal weer scherp aan de orde zijn. Voor een stuk is de verbolgenheid over de rol van deze bureaus terecht. Hun rol in het tot stand komen van de excessen leidend tot de financiële crisis van 2008-09 was ronduit crimineel.

Ze zijn vandaag echter niet meer dan een boodschapper, een instantie die vaststelt wat iedereen kan vaststellen die iets verder wil zien dan zijn/haar neus lang is. Professionele beleggers en investeerders zitten overigens niet echt te wachten op het verdict van de ratingbureaus en dit onder meer als gevolg van de blunders van deze bureaus in het verleden. Dergelijke professionelen maken hun eigen analyse en trekken zelfstandig conclusies.

Specifieke problemenVoor België bevestigt de Moody’s downgrade een dubbele, objectief waarneembare vaststelling. Ten eerste, ons land zit verankerd in de eurozone waarvan het voortbestaan steeds meer onder druk komt. De komende maanden zullen voor de eurozone sowieso turbulent zijn en de landen met zwakkere groei en zwakkere publieke financiën zullen dan met eerst en het meest in de klappen delen.

Ten tweede, bovenop die problematiek van de eurozone kampt ons land met specifieke problemen: een hoge overheidsschuld, een beperkt groeipotentieel van de economie, een weinig flexibele arbeidsmarkt en een loodzware potentiële financiële last als gevolg van interventies in de bancaire sector die bol staan van onkunde en/of erg kostelijke gewilligheid ten aanzien van kleine maar invloedrijke belangengroepen. De regering-Di Rupo I lijkt niet echt in staat om deze fundamentele en netelige problemen ten gronde aan te pakken.

Johan Van Overtveldt

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content