In het Noorden van Kenia leeft de nomadenstam van Turkana. Zij leven van de opbrengst van hun uitgebreide veestapel (koeien, schapen, geiten en kamelen). Door de klimaatwijzigingen verkeren zij in een penibele toestand bij gebrek aan water en groen struikgewas. De Belgische fotograaf Roger Job heeft gedurende acht jaren hun levensomstandigheden in kleurbeelden vastgelegd.
De vele fotografen die de jongste jaren de verschillende landen in Afrika herontdekten hebben, ieder vanuit zijn /haar optiek, ingesteldheid of bedoeling naar dat continent gekeken en zijn er haast allemaal getroffen geweest door de armoede, de misère, de verwoesting door vele oorlogen en stammentwisten. Maar ook door de onverwoestbare levensvreugde en de wil om te overleven in een land of streek die aan niets meer herinnert aan de vroegere rust en eenheid met de natuur. Maar precies die natuur is in vele gevallen ofwel verwoest door de voortdurende oorlogen ofwel door klimaatwijzigingen, die de broeikaseffecten door de ontembare consumptiedruk van de andere werelddelen, hebben veroorzaakt. Abnormale periodes van droogte of neerslag hebben de natuur van uitzicht doen veranderen met alle gevolgen van dien voor mens en dier. De Belgische fotograaf Roger Job (°1965) is ooit op weg gezet door de N.G.O. Dierenartsen zonder Grenzen om het gebied in het noorden van Kenia te bezoeken. Het is het rijk van de nomadische herders van Turkana die met hun kudden koeien, geiten, schapen en kamelen rondtrekken op zoek naar vruchtbare plaatsen waar water en gewassen zorgen voor het noodzakelijke voedsel. De fotograaf was dermate onder de indruk dat hij er de opeenvolgend acht jaren naar toe trok.
Het resulteerde in honderden kleurfoto’s die hij nu toont in het fotomuseum van Charleroi en in een boek (Turkanas, les premiers derniers hommes. Musée de la Photographie ISBN 978-2-87183-062-7) Job’s instelling is ambivalent. Enerzijds werd hij getroffen door de overrompelende natuur wat hem mooie beelden opleverde en anderzijds leefde hij het leven van de nomaden mee en zag hij hoe zij met hun veestapel ten onder gingen bij gebrek aan water en voedsel. Nog meer dan vroeger doolden zij rond op zoek naar eten en drinken. De struiken en bomen droegen geen bladeren meer, door gebrek aan water droogden de dieren uit zodat de koeien, geiten en kamelen geen melk meer produceerden om hun jongen te voeden. Vaak moest met de blote handen meters diep gegraven worden om een bron te vinden en noodgedwongen werden dieren geslacht om de mannen; vrouwen en kinderen te voeden. Job, die het vertrouwen van de stamhoofden had kunnen winnen, reisde met hen mee. Dagenlang, met twee ezels die zijn materiaal droegen, trok hij door woestijnen en schaars begroeide vlakten, sliep in geïmproviseerde hutten die opgetrokken werden met ter plaatse gevonden middelen. Kortom hij ondervond aan den lijve de penibele omstandigheden waarin deze herders gedwongen werden te overleven.
Hij fotografeerde en documenteerde het allemaal met de bedoeling de wereld deelachtig te maken aan het treurige lot dat deze stammen heeft getroffen. Uitzonderlijk komt er regen en dan leeft de natuur kort op. Er is water en bladeren en de dieren geven weer melk. Het is hun hoop op overleven want vlees en melk zijn hun handelswaar die aan naburige stammen verkocht worden. Jobs’ reportagewerk is indrukwekkend omdat hij er in geslaagd is de vinger op de wonde te leggen. Soms primeert de esthetiek van zijn foto’s op de dramatiek van de situatie. Hij is dermate gefascineerd door de schoonheid van het landschap en de aantrekkelijkheid van sommige taferelen dat de dramatische realiteit letterlijk “verschoond” wordt. Maar desondanks ontkomt men niet aan een gevoel van medeleven, van onmacht ook voor een Afrikaans volksdeel waarvan weinigen het bestaan kenden maar dat toch een deel van de wereldgemeenschap uitmaakt. Dat foto’s zo’n gevoel kunnen oproepen pleit voor de fotograaf.
Ludo Bekkers
Tentoonstelling : “Roger Job, Turkanas, de eerste laatste mensen”, Charleroi, Musée de la Photographie, nog tot 16 januari 2011.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier