Portret Nigel Farage: flamboyante ex-beursmakelaar heeft gegokt en verloren

In België is Nigel Farage wereldberoemd sinds zijn ‘natte dweil’-uithaal naar Herman Van Rompuy, maar nu druipt hij zelf af na een verkiezingsnederlaag in eigen land.

Nigel Farage stapt op als leider van de eurosceptische United Kingdom Independence Party (UKIP). Farage maakte dat bekend nadat vrijdag duidelijk werd dat hij er niet in geslaagd is een zetel te veroveren in het Lagerhuis bij de parlementsverkiezingen.

Farage kwam op in het kiesdistrict Thanet South, in het zuidoosten van Engeland, maar moest het afleggen tegen de Conservatieve kandidaat Craig Mackinlay. Die haalde 18.838 stemmen, Farage strandde op 16.026 stemmen.

UKIP haalde in totaal 12 procent en slechts 1 volksvertegenwoordiger werd verkozen. Dat is heel wat meer dat in 2005 toen de partij amper twee procent van de stemmen kreeg. Hoewel de e in 1993 opgerichte UKIP aanvankelijk geen grote revolutie ontketende, was de partij wel een aantrekkingspool voor de radicaal anti-Europese conservatieven.

Langzaam ontpopte de partij zich tot invloedrijke zweeppartij die de conservatieven tot een steeds radicalere koers dwong. Die opgang heeft veel te maken met Farage, de flamboyante ex-beursmakelaar die ook in België wereldberoemd is sinds zijn uithaal in 2010 naar Herman Van Rompuy. De voormalige conservatief – hij verliet de Conservatieve Partij in 1992 – manoeuvreerde zich eind jaren negentig naar de top van UKIP en liet de partij een steeds populistischere toon aanslaan.

Rariteitenkabinet

UKIP oogde inderdaad als een rariteitenkabinet, een zootje ongeregeld zelfs, maar Farage weerde zich steeds tegen aantijgingen van racisme en weigerde zijn partij op één lijn te zetten met pakweg het Franse Front National. In het Europees Parlement bijvoorbeeld komt het maar niet tot een toenadering. Toch teren ze net als vele andere anti-Europese partijen op dezelfde voedingsbodem: de angst en onzekerheid van arbeiders en middenklasse in een geglobaliseerde economie.

Dat wordt geïllustreerd door het veranderende profiel van de UKIP-kiezer. Waar de partij in de begindagen vooral rijkere, poujadistische Tories uit het zuiden van het eiland charmeerde, groeide haar populariteit sinds enkele jaren ook bij arbeiders uit het noorden. En waar de partij vroeger vooral voet aan de grond had in het eurosceptische westen, rukte ze ook op in het oosten van het land.

Grootschalige migratiegolven

De reden is eenvoudig: dat zijn de regio’s waar de gevolgen van de grootschalige migratiegolven naar Groot-Brittannië zich het felst laten voelen. Het Britse EU-lidmaatschap laat vele van die nieuwe kiezers eigenlijk koud. Maar Farage had wel de politieke feeling om die afkeer van immigratie te verbinden met zijn strijd tegen Europa: als het eiland zich afkeert van Europa en terugplooit op zichzelf, zullen ook de migratiestromen opdrogen.

Farage neemt nu naar eigen zeggen voor langere tijd vakantie, maar hij laat een opening om zich opnieuw verkiesbaar te stellen als leider van zijn partij. De voorzittersverkiezingen bij UKIP vinden ergens in september plaats. Tot dan stelt Farage voor om vicevoorzitter Suzanne Evans aan te stellen als interimvoorzitter. (TE)