‘Mensensafari’s’ bedreigen geïsoleerde stammen

© Reuters

Verschillende inheemse stammen worden bedreigd door zogenaamde mensensafari’s. Na een schandaal over het fenomeen in India, waarschuwen organisaties nu voor een gelijkaardige situatie in Peru.

Door een stijging van de economische activiteit en het toerisme in de Manú-regio in Peru wordt de Mashco-Piro stam, een van ongeveer vijftien inheemse groepen in Peru die geen regelmatig contact hebben met de buitenwereld, steeds meer waargenomen. Touroperators maken daar gebruik van om hun klanten een soort van mensensafari aan te bieden, waarop ze hen proberen in contact te brengen met de inheemse stam. Dat meldt The Guardian.


Rebecca Spooner: ‘Inheemse indianen zijn geen toeristenattractie’

Fenamad, een Peruviaanse organisatie die strijdt om de rechten van de stammen te beschermen, bekritiseert de touroperators die de trips aanbieden. Volgens de organisatie is er meer en meer bewijs dat toeristen in contact proberen te komen met de inheemse stammen.

“Inheemse indianen zijn geen toeristenattractie”, zegt Rebecca Spooner van Survival International aan The Guardian. “De touroperators zouden beter moeten weten.” Er zijn nog maar zo’n 100 stammen over heel de wereld die niet in contact staan met de buitenwereld .

The Mashco-Piro leven in het Madre de Dios nationaal park in Manú in Peru. Meer dan een eeuw geleden werd de stam van haar land verdreven door rubbertappers die aan de Amerikaanse en Europese auto- en fietsindustrie leverden. De stam moest daardoor verplicht verhuizen naar meer afgelegen gebieden in het Amazonewoud.


“Het beste moment om ze te zien is het einde van het droogseizoen”

Survival International publiceerde kort geleden foto’s van de stam om aandacht voor het safariprobleem op te wekken. Een woordvoerder van Sernanp, het departement van Nationale Beschermde Gebieden van Peru, spoorde daarop mensen aan weg te blijven van gemeenschappen die door de buitenwereld met rust willen gelaten worden. Onafhankelijk onderzoek van The Observer bracht toen echter aan het licht dat reisorganisatoren dat advies aan hun laars lappen.

The Observer contacteerde anoniem enkele reisbureaus in een poging op mensensafari te gaan. Verschillende bureaus gingen daarop in. “Het beste moment om de stam te zien is tegen het eind van het droogseizoen, wanneer de schildpadden hun eieren leggen op de rivierbedding. De tour waarbij de grootste afstand wordt afgelegd en je de beste kans hebt ze waar te nemen is ons acht-dagenprogramma per bus, dat begint in het Manú-reservaat en eindigt in Cuzco”, was het advies van een van de reisagentschappen. “De stam is gespot bij de Madre de Dios-rivier in Manú. Laat me weten hoeveel dagen je wil gaan en dan zal ik een op maat gemaakt programma uitwerken”, antwoordde een ander.

Maar niet alle touroperators reageren op die manier. Het reisbureau Manú Nature Tours in Cuzco bijvoorbeeld biedt geen mogelijkheid aan de stammen te zien. “Het is erg gevaarlijk om contact te zoeken. Een simpele verkoudheid kan ze allemaal uitroeien. Daarenboven is het verboden en elke poging contact te leggen kan bestraft worden met een gevangenisstraf, zowel in Brazilië als Peru”, aldus het reisbureau.


Fenamad: ‘Grote reden voor bezorgdheid’

Volgens Fenamad is er grote reden voor bezorgdheid, vooral omdat de Mashco-Piro zo kwetsbaar zijn. Naast hun kwetsbaarheid voor gewone ziekten en epidemieën, gebeuren de waarnemingen in een gebied met een druk rivierverkeer. “Touroperators benaderen de Mashco-Piro op de rivierbedding zodat toeristen hen kunnen fotograferen zoals ze dat met een jaguar zouden doen”, vertelt Glenn Shepard, een antropoloog die vroeger in Manú werkte.


Dansen voor snoep

Eerder was er in India al spraken van een schandaal nadat The Observer rapporteerde over hetzelfde fenomeen op de Indiase Andaman-eilanden in de Golf van Bengalen. Daar spannen touroperators met de politie samen om mensensafari’s aan te bieden naar de inheemse stam de Jarawa. Die stam heeft pas contact met de buitenwereld sinds het einde van de jaren 90.

Er doken toen beelden op waarop toeristen leden van de stam aanmaanden om te dansen in ruil voor snoep. De beelden zorgden voor schaamte bij de overheid van de eilanden en de politie vaardigde een arrestatiebevel uit voor de gids die de toeristen begeleidde. Het is voor de Jarawa echter een gewoonte geworden om eten van toeristen te aanvaarden. De niet-stammen bevolking van het eiland moedigde dat gedrag aan om het toerisme op te krikken.


Kat-en-muisspelletjes met naakte stamleden

De situatie in Peru is nog niet zo dramatisch. Terwijl toeristen in India dwars door het stammengebied trekken, reizen ze in Peru enkel per boot via de rivier in de hoop de stam te kunnen waarnemen op de oevers. Toch zijn ook daar al vergelijkbare dingen gebeurd. Vorig jaar kwam er bijvoorbeeld een video-opname naar buiten waarop te zien was hoe toeristen een spelletje kat-en-muis speelden met naakte stamleden, waarna ze onder elkaar bespraken of ze voedsel of kleren op de oever zouden achterlaten.

Geen van de reizen naar Manú die de operators aanbieden spreken openlijk over de mogelijkheid om de stam te zien, maar ze vermelden wel het bestaan van geïsoleerde stammen in het gebied. “Touroperators zouden een gedragscode moeten volgen en toeristen moeten juist geïnformeerd worden over het probleem. Het is de taak van de overheid om de inheemse stammen te beschermen”, aldus Mark Watson, directeur van het Britse Tourism Concern. (PC)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content