Leven Aung San Suu Kyi verfilmd

Het leven vol engagement van de Birmese oppositieleidster en Nobelprijswinnaar Aung San Suu Kyi wordt verfilmd.

Deze winter gaat in Nederland en België de film The Lady in première, een portret van de Birmese oppositieleidster en Nobelprijswinnaar Aung San Suu Kyi door de Franse regisseur Luc Besson.

“De film is een krachtig portret van wat een mensenrechtenactivist moet opgeven voor de strijd om vrijheid”, zegt Mireille Boisson, woordvoerder van Amnesty International Frankrijk en Birma-expert.

“Suu Kyi moest haar leven als echtgenote en moeder opgeven. Ze heeft, met steun van haar familie, veel dingen opgeofferd. Dat is typerend voor mensen die zich inzetten voor mensenrechten”.

De Maleisische actrice Michelle Yeoh speelt de hoofdrol in The Lady, die zowel gaat over de persoonlijke offers die Suu Kyi brengt, als over de politieke feiten en de strijd voor democratie in Birma. De film laat zien hoeveel impact haar strijd heeft op haar echtgenoot en twee zoons, en is zowel een liefdesverhaal als een politiek verslag.

Strijd voor democratie

De echtgenoot van Suu Kyi, Michael Aris, wordt gespeeld door de Britse acteur David Thewlis. Hij was hoogleraar aan Oxford en steunde haar onvermoeibaar in haar strijd tegen de Birmese junta. Aris overleed aan kanker toen hij zijn vrouw al drie jaar niet meer gezien had, omdat hij geen visum kreeg om haar te bezoeken in Birma.

Haar zonen werd de Birmese nationaliteit ontnomen en ook zij mochten jarenlang Birma niet in. De autoriteiten probeerden zo de wil te breken van Suu Kyi en haar te dwingen het land te verlaten, zonder de garantie dat ze het land weer in zou kunnen.

De film toont historische feiten, zonder dat het te veel op een docudrama gaat lijken. De proloog laat de moord op Suu Kyi’s vader, generaal Aung San, in 1947 zien. Hij werkte aan een nieuwe regering na de onafhankelijkheid van Groot-Brittannië. Suu Kyi was toen twee jaar oud.

Werk van haar vader verdergezet

Het meer recente verhaal begint met haar leven in Engeland, samen met haar man en zonen, en beschrijft haar terugkeer naar Birma in 1998 om te zorgen voor haar zieke moeder. Zonder de intentie om politiek actief te worden, wordt ze geconfronteerd met gewelddadig ingrijpen bij een demonstratie voor verandering.

De film laat zien hoe studenten en universiteitsdocenten haar vragen het werk van haar vader voort te zetten en toont het begin van haar strijd voor democratie. Ook het geweld en de mensenrechtenschendingen door het regime.

Artistieke keuzes

Yeoh, een actrice die internationaal faam verwierf met Crouching Tiger, Hidden Dragon, weet de waardigheid en kalme vastbeslotenheid van de “stalen orchidee”, zoals Suu Kyi wel eens wordt genoemd, geloofwaardig te vertolken. Ze laat ook kwetsbaarheid en eenzaamheid zien als Suu Kyi in 1989 voor de eerste keer tot huisarrest wordt veroordeeld.

De Birmese oppositieleidster bracht 15 van de 21 jaar in het land door in detentie en werd een internationaal icoon van de strijd tegen onderdrukking, vergelijkbaar met Nelson Mandela van Zuid-Afrika eerder.

Critici zouden kunnen constateren dat het persoonlijke leven van Suu Kyi te veel geromantiseerd wordt, evenals het landschap en de etnische groepen in Birma (sommige kostuums zijn iets te perfect). De dialoog is soms wat hoogdravend en voorspelbaar. Maar Besson zegt dat hij artistieke keuzes heeft moeten maken. “Het blijft frustrerend om een verhaal te vertellen over een levend persoon die je niet zelf kunt ontmoeten”, zegt hij. “Je wilt de waarheid geen geweld aan doen, of omgekeerd, die teveel accentueren.”

De film heeft al één voorspelbaar effect: Yeoh werd eerder dit jaar de toegang tot Birma geweigerd. The Lady zal naar verwachting voorlopig niet in de Birmese bioscopen worden vertoond, hoewel het Franse Culturele Centrum in Yangon (Rangoon) een voorstelling heeft gepland.

The Lady speelt vanaf 21 december in België en vanaf 19 januari in Nederland.