‘Mariani had moeten zeggen: ‘Dexia is een monster dat de financiële wereld kan opvreten”

Bernhard Ardaen schetst in zijn ‘Tijdbom Dexia’ een goed beeld van de Dexia-hoofdrolspelers: ‘Axel Miller, die snikkend de Dexiatoren uitwandelde. Pierre Richard, een schriel mannetje met net iets te veel testosteron’

Het licht gaat uit in de studio. Bernhard Ardaen en ik blijven in het donker achter. We praten verder. “We zitten in een kernoorlog, en dan moet je niet met pijl en boog blijven schieten. Dan heb je een kernwapen nodig.”

Bernhard Ardaen, auteur van “Tijdbom Dexia“, weet dat Dexia de belastingbetaler minstens 10 jaar lang 3 miljard euro per jaar gaat kosten. Ardaen maakte de bank 20 jaar van binnenuit mee. Vanuit de marktenzaal bijvoorbeeld. Als bedenker van allerlei effectiseringsconstructies. Als adviseur van een team dat wekelijks miljoenen obligaties verhuisde. En hij werd ontboden als specialist tijdens een nachtelijke redding in 2008.

We kunnen er redelijkerwijze van uitgaan dat hij weet waarover hij het heeft.

Dat kernwapen is voor hem een CDS-constructie, waarmee je de portefeuille met overheidsobligaties verzekert tegen een wanbetaling. In het geval van Spanje is dat niet meer denkbeeldig. Analisten vertellen mij dat de inspanning die Spanje moet leveren om aan de strenge begrotingsnormen van Europa te voldoen nog veel pijnlijker is dan wat Griekenland krijgt opgelegd. We zijn dus op onze qui-vive.

De 3 miljard euro per jaar waar Ardaen over spreekt, geldt echter in het gunstige scenario dat de wereld blijft draaien zoals vandaag. De auteur wil ons voor dat verlies behoeden. Want ons pensioen, onze gezondheidszorg, ons onderwijs, dat willen we toch niet terugschroeven om een bad bank te onderstutten? Waarvan het doel per definitie is om op een bepaalde dag de deuren toe te doen.

Intussen gaan de verantwoordelijken doodleuk vrijuit. En het ziet er niet naar uit dat dit zal veranderen. Wie het boek van Ardaen leest krijgt een goed beeld van de hoofdrolspelers. Ik kan het niet laten om ze even de revue te laten passeren.

Pierre Richard, de voormalige voorzitter van de raad van bestuur van Dexia. Een schriel mannetje met net iets te veel testosteron. Dat hij jammer genoeg verkeerd aanwendde. Hij stuwde Dexia naar een risico op de balans van 1.000 miljard euro. Met 20 miljard euro in kas. Dat is een hefboom van 50. Lehman Brothers had bij zijn zwanenzang een hefboom van 44. Richard casht, maar dat wist u al, ieder jaar een royaal half miljoen euro, voor zijn oude dag.

Axel Miller, die snikkend de Dexiatoren uitwandelde. Zou de verwijderde CEO een uur slaap laten over wat hij aanrichtte? In de parlementaire commissie Dexia heeft hij daar in ieder geval geen blijk van gegeven. “Je ne comprend pas,” moet hij ooit gezegd hebben toen iemand hem over de risico’s inlichtte. De man in kwestie werd doorverwezen naar de CFO.

Didier Reynders, de liberale sfinks die bij elke reddingsoperatie van Dexia betrokken was. Ingewijden vertellen mij dat hij van meet af aan allergisch was voor de oprichting van een bad bank. De Fransen geheel toevallig ook. Je kan je afvragen hoeveel onheil we hadden afgewend door het kwade van het goede te scheiden, in 2008.

De Fransen. Wat hebben ze dit weer meesterlijk gespeeld. Neem nu Christine Lagarde, de blauwogige IMF-topvrouw. Een meesteres in onderhandelingen. Ook zij had als vorig minister van Financiën te maken met de reddingsoperaties. Zij leidt de dans en onverbiddelijk.

En waar was Peter Praet al die tijd? De systeem-goeroe, die nu de post hoofdeconoom waarneemt bij de Europese Centrale Bank. Perfect tweetalige, roodharige man. Als directeur van de Nationale Bank was hij briljant genoeg om te zien dat er Russische roulette werd gespeeld. Waarom deed hij niets?

Pierre Mariani, tot nader order de huidige CEO, “heeft last met vrouwen” vertrouwde een parlementariër me toe. Niet zoals Jos Ghysen of Pol Van Den Driessche, maar in de zin van “vrouwen niet luchten en er dus ook geen zaken mee kunnen doen.” Dat slaat onder meer op de gespannen relatie met een Moody’s-dame, die uiteindelijk haar zweep bovenhaalde. Dexia werd aangeschoten wild op de financiële markten.

Bij zijn aantreden was Mariani très clair: Dexia is een hefboomfonds. Wel, een gemiddeld hefboomfonds heeft een hefboom van anderhalf. Wij hadden het hier daarnet over 50. Eigenlijk had Mariani moeten zeggen: Dexia is een monster, dat de financiële wereld kan opvreten.

Ook Mariani maakte een inschattingsfout. Via een – laat ons het nu karikaturaal stellen – gigantische renteswap hoopte hij zijn obligaties in te dekken. Maar het draaide helemaal verkeerd uit. Je kan die denkfout vergelijken met wat Nick Leeson in de jaren ’90 uitvrat bij Baringsbank. De prestigieuze bank zeeg toen in elkaar.

Bernhard Ardaen heeft dus een plan om de tijdbom Dexia uit te schakelen. Maar of Karel De Boeck, de toekomstige nieuwe leider van de holding, er mee aan de slag zal gaan is zeer de vraag. Kernwapens inzetten is namelijk ook niet zonder gevaar.

Karel De Boeck is een moedig man. Wij wensen hem het inzicht om het juiste draadje in de tijdbom door te knippen.

Bernhard Ardaen is te gast bij Z-Talk Goossens op Kanaal Z.