‘Een significant deel van de moslimgemeenschap danste na de aanslagen. Dat is het echte probleem.’ Met de ogen dicht kon men voorspellen dat de kop boven een interview met minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) in De Standaard een storm van kritiek zou opwekken. Waarom kiest een minister zijn woorden zo onzorgvuldig? Stel dat Jan Jambon had gezegd: ‘Er zijn nog altijd moslims die dansten na de aanslagen. Dat blijft een probleem.’ Dan had hij preciezer uitgedrukt wat hij bedoelde, aansluitend bij wat ex-burgemeester van Molenbeek Philippe Moureaux verderop in dit blad zegt: ‘Na drie jaar afwezigheid heb ik opnieuw de volksbuurten bezocht. (…) Ik geef toe dat de omvang van de plaatselijke solidariteit met die terroristen mij soms ook heeft verbaasd.’

Wat is er toch aan de hand met de communicatie van de N-VA? In hun concrete beleid houden de regeringsleden van die partij vaak een middenkoers aan. Zo kende Vlaams minister Liesbeth Homans onlangs een subsidie van 60.000 euro toe aan de ‘deradicaliseringslijn’ van de Vlaamse vleugel van de Moslimexecutieve. Jonge moslims die in de knoop zitten met hun eigen identiteit kunnen voor raad en hulp terecht bij andere moslims. Maar veel ruchtbaarheid gaf Homans niet aan dat project, alsof ze wil vermijden dat men haar te vriendelijk zou vinden voor de moslims.

‘Franckenstein’, zo luidt de bijnaam van Theo Francken, federaal staatssecretaris voor Asiel en Migratie. Maar wat heeft Francken de voorbije maanden anders gedaan dan het in de praktijk brengen van Angela Merkels ‘Wir schaffen das’? België vangt zijn asielzoekers keurig op: ons sociaal systeem staat nog overeind, onze scholen en zwembaden zijn niet overspoeld, er is geen opstand uitgebroken en het aantal incidenten met asielzoekers is tot nu toe – hout vasthouden – haast verwaarloosbaar laag. Als Francken kritiek krijgt, dan gaat het meestal om een foute tweet.

Hard is de toon van de N-VA als het gaat over vluchtelingen of nieuwe landgenoten. Zeker als Kamerlid Zuhal Demir wordt losgelaten, is er maar weinig ruimte voor compassionate conservatism. Dat ‘warme, betrokken conservatisme’ was ooit de boodschap waarmee Bart De Wever de harten van veel Vlamingen stal.

Daarna dreef hij de toon op. In 2015 zei Bart De Wever dat de Conventie van Genève onhoudbaar was. In maart 2016 beweerde hij al dat het Europa van de toekomst er één is ‘waarin asiel niet meer mogelijk is’.

Sinds enige tijd verliest de N-VA peiling na peiling. Dat is vaak het lot van een regeringspartij, of ze nu links of rechts is, maar de neergang van de N-VA is zo opvallend dat hij ook in de eigen partijrangen grote zorgen baart. Zeker omdat tegelijk het Vlaams Belang opveert. Tot nu toe lijkt de N-VA-top dat nieuwe extreemrechtse succes te willen counteren door zelf ook hardere taal te spreken. Waarna er weer een verlies voor de N-VA in de peilingen is en weer een andere N-VA’er nog hardere taal spreekt. Zoals Jan Jambon afgelopen weekend.

Het is een vreemde strategie, want er zijn goede argumenten om aan te nemen dat in het geval van de N-VA er een rechtstreeks verband is tussen electorale achteruitgang (in de peilingen) en hard geroep. In 2014 betaalden alle partijen – dus ook de N-VA – het studiebureau TNS/Dimarso voor een grootschalig en duur onderzoek naar de verkiezingsresultaten. In het eindrapport stond dat ‘de bitse, agressieve verkiezingscampagne de N-VA in het stemhokje tienduizenden, mogelijk honderdduizend kiezers heeft gekost’. De Wever was de winnaar van de verkiezingen, maar zijn zege was nog groter geweest als zijn partij een grote groep kiezers niet zelf had weggejaagd.

Het onderzoek wees ook één fataal kantelmoment aan, een dag waarop letterlijk tienduizenden potentiële N-VA-kiezers besloten om toch maar op een andere partij te stemmen. Dat was de zaterdag toen een N-VA-kopstuk in een kranteninterview meende te moeten verklaren dat wie straks nog bij het OCMW aanklopt, eerst zijn huis zal moeten verkopen. De auteur van die boodschap was, jawel, Jan Jambon.

Op sociale media krijgen Bart De Wever en co. nog altijd oorverdovend applaus van de eigen achterban, ieder uur van elke dag. Aanmoedigingen tot zelfbeschadiging, die zou je toch eerder verwachten van mensen die het niet zo goed voorhebben met de N-VA.

WALTER PAULI is redacteur van Knack.

De N-VA-top lijkt het nieuwe extreemrechtse succes te willen counteren door zelf ook hardere taal te spreken.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content