Repliek op Guy Cassiers’ scherpe kritiek op de cultuurpers.

Grijnsjournalistiek. Het begrip is goed op weg om het eerste hypewoord van 2010 te worden. Dankzij het essay over mediakritiek dat Geert Buelens, hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit Utrecht, in De Standaard publiceerde, én de reactie daarop van algemeen hoofdredacteur Peter Vandermeersch.

Die laatste beloofde om zich, samen met zijn journalisten, voortaan minder te bezondigen aan grijnsjournalistiek: ‘We zoeken te weinig de dingen uit maar zijn erop gevlast de mensen de grond in te boren. Hij [Buelens] beschrijft treffend hoe we te vaak meedoen aan ‘stemmingmakerij en eenheidsdenken’ en hoe de nuance van woord en wederwoord te veel ontbreekt.’

Hiermee verwoordt Vandermeersch ook een frustratie van theatermaker Guy Cassiers. De artistiek leider van Het Toneelhuis werd kregelig van de eindejaarslijstjes en overzichtsartikelen in diverse dag- en weekbladen. Hij vindt ze ‘rap, te rap’ opgepend door journalisten die niet gehinderd worden door enig historisch inzicht en daardoor vervallen in veralgemeningen en zwart-wittegenstellingen. Dat vindt Cassiers ‘een verarming die onrecht doet aan wat er hier in ons land artistiek verwezenlijkt wordt’. Aan het slot van zijn bittere bedenkingen spreekt hij de hoop uit dat de cultuurpers de grijnsjournalistiek afzweert ‘die genoegen schept in het falen, in de mislukking, in het etaleren van het menselijke onvermogen, (…) die al te makkelijk inspeelt op populistische neigingen die in elke maatschappij (…) de kop op steken’.

Vanwaar zoveel boosheid, beste meneer Cassiers?

Gelooft u werkelijk dat cultuurjournalisten als breedsmoelkikkers achter hun computer zitten wanneer ze een minder (of niet) geslaagde voorstelling bespreken? Cultuurrecensenten streven, net als u, integriteit en grondigheid na in wat ze publiceren. Ook al etaleren we niet altijd de historische kennis waarover we heus wel beschikken.

Weet u wanneer we breed grijnzend achter het scherm zitten? Als we over theater schrijven dat onze mondhoeken doet krullen van genot. Deze week gebeurde dat bij het bespreken van NTGents Julius Caesar ( * * * 1/2). In deze ontwapenende bewerking van Shakespeares tragedie verlegt auteur Peter Verhelst de grenzen van het theater en belandt in een intimistisch, strak vormgegeven zwart hol, waar de spanning zindert en de woorden vonken. Ook tijdens het recenseren van Ultima Thules figurentheatervoorstelling Zijde (* * *), een bewerking van Alessandro Baricco’s novelle en liefdesverhaal Seta, zaten we niet bepaald treurig achter het toetsenbord.

Indien dat als grijnsjournalistiek zou worden bestempeld, pleiten we wél schuldig. Geheel en al.

Els Van Steenberghe