In De wereldburger bestaat niet vertelt de NederlandsePvdA’er René Cuperus de pijnlijke anekdote over het partijcongres van de Duitse zusterpartij SPD, anderhalf jaar na de val van de Muur. Er zou daar een hele dag worden gepraat over de sociale achterstand, de werkloosheid en andere rokende puinhopen in het oude DDR-gebied. Maar dat ging niet door, want een discussie over het aantal plaatsen voor vrouwen in het SPD-partijbestuur kreeg voorrang. ‘Eigen carrières werden blijkbaar belangrijker gevonden dan de sociale malaise’, schreef Cuperus in zijn boek, dat een genadeloze tekening is, niet alleen van zijn eigen PvdA, maar ook van de sociaaldemocratie in West-Europa.
In Duitsland bracht de opkomst van de concurrerende Die Linke de SPD – de oudste socialistische partij van Europa – op een historisch dieptepunt. In Nederland verkeert de PvdA, ondermijnd door andere linkse partijen, eveneens in een ‘deplorabele staat’, zo bleek uit de recentste peiling.
Bij ons zit de SP.A in een ronduit benarde situatie nadat het mailverkeer uitlekte tussen voorzitster Caroline Gennez en haar medewerkers over SP.A-kopstukken en hun plaats in de Vlaamse regering. In die mails worden nogal wat mensen geschoffeerd, en heet de uitschakeling van Frank Vandenbroucke zonder omwegen ‘ l’assassinat du prince‘.
Gennez trachtte het belang van de arrogant gestelde mail van haar raadgever Barteld Schutyzer af te doen als ‘ongevraagd’ en ‘niet zelf geschreven’. Maar dat lukte niet echt. Diezelfde adviseur is immers een gewezen medewerker van oud-voorzitter Johan Vande Lanotte. Bovendien is Schutyzer partner in het advocatenbureau dat een beroep doet op Vande Lanottes diensten. In een verder verleden werden de diensten van die adviseur, die naar eigen zeggen vrijmoedig – ‘ in your face‘, heet dat in het progressieve jargon – uit de hoek durft te komen, al eens aangewend in Mechelen, om daar weerspannige SP.A’ers naar hun mand te blaffen.
De verwijzing in de gelekte mails naar het uitrangeren van Frank Vandenbroucke en de manier waarop de zaak diende afgehandeld, was voor veel partijleden onthutsend. Vooral in Vlaams-Brabant, waar als gevolg van Vandenbrouckes uitschakeling het ledenaantal van de partij zienderogen terugloopt.
Te midden van die commotie houdt de SP.A volgend weekend haar herbronningscongres. Afgelopen zaterdag kreeg de geïnteresseerde in Het Nieuwsblad al een voorsmaakje van de vaagheden die de congresleden geserveerd zullen worden. ‘Het enige wat ik kan doen, is me bezighouden met de problemen van de mensen out there’, zei Gennez. ‘Wij moeten de partij zijn van de gewone dromen van de gewone mensen. Wij gaan niet voor de onderbuik, maar voor het hart en het verstand van de mensen. We care.’
Zouden ze dat bij de vooralsnog bevriende vakbond ABVV zonder proestlachen hebben gelezen? Want van die care is onder Paars weinig in huis gekomen. Het aantal Belgen, vooral jongeren en gepensioneerden, dat in armoede leeft, steeg in die periode als nooit tevoren. En dat gold ook voor de ziekenhuisrekening die hulpbehoevenden zelf moeten betalen. Tegelijk werd wel de voor de publieke financiën funeste notionele-interestaftrek voor bedrijven ingevoerd en deelden de liberalen op gulle wijze fiscale cadeaus uit. Twee ingrepen die vandaag tot forse besparingen dwingen.
Maar geen zee gaat te hoog voor de SP.A-voorzitster als het om het algemene welzijn gaat. Daarom heeft zij – als het waar is wat in de kranten staat – een journalist in dienst genomen die moet speuren naar nieuwe trends waarop de partij zich dan kan profileren. De huidige SP.A-top is kennelijk nog van oordeel dat links en progressief zijn een vorm van zelfexpressie is en ‘de gewone dromen van gewone mensen’ een pittig gespreksonderwerp aan tafel in een Brussels culinair trefpunt als Le Stelle. Ooit had de SP.A een voorzitter die zeer bedreven was in het detecteren van nieuwe trends. Jammer genoeg surfte de partij op al die trendsgolven recht de electorale diepte in, naar nog amper 15 procent.
Als Frank Vandebroucke, wat sommigen in zijn omgeving niet uitsluiten, binnen afzienbare tijd de politiek verlaat, wordt het hele SP.A-partijkader ineens met de neus op zijn eigen irrelevantie gedrukt. Het is misschien daarom dat sommige kopstukken, nauwelijks verholen, aan een nieuwe beweging denken.
BLOG! Reageer op blogs.knack.be/vancauwelaert
door Rik Van Cauwelaert
De SP.A verkeert, net als de Nederlandse PvdA,in een deplorabele staat.
