Na Irak, Afghanistan en Pakistan verplaatst de strijd tegen het moslimterrorisme zich nu naar Jemen.

De Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk hebben hun ambassades in Jemen gesloten. Het gevaar voor aanslagen wordt te groot geacht. Tegelijk werd beslist om de hulp aan de regering in haar strijd tegen moslimrebellen op te drijven. Daarmee is Jemen na Irak, Afghanistan en Pakistan het vierde land waar op het terrein tegen fundamentalistische moslimgroepen wordt gevochten.

De Amerikaanse president Barack Obama zei ondertussen met zoveel woorden dat Umar Faruk Abdulmutallab in Jemen door de organisatie ‘Al-Qaeda op het Arabische Schiereiland’ werd opgeleid. De Nigeriaan probeerde op Kerstmis een vliegtuig op weg naar Detroit op te blazen. Die poging tot aanslag zorgt overal in de wereld, maar vooral in de VS, voor verscherpte controles op luchthavens.

Westerse inlichtingendiensten hebben Jemen overigens al langer in de gaten. Washington investeert al jaren grote sommen in de militaire infrastructuur van het land. Midden december zouden de Amerikanen geholpen hebben bij een aanval op kampen van Al-Qaeda. Daarbij zouden ook kruisraketten zijn afgeschoten, die burgerslachtoffers hebben gemaakt.

Jemen is een mooi maar een arm land met een gewelddadige geschiedenis. De hereniging in 1990 van het socialistische Zuid-Jemen met het conservatieve, stamgebonden Noord-Jemen mag nu als een mislukking worden beschouwd. Dat komt onder meer omdat strijders die in de jaren negentig uit Afghanistan terugkeerden, vonden dat de strijd tegen de goddeloze Zuid-Jemenieten de logische voortzetting was van de oorlog tegen de Sovjet-Unie. Veteranen van die oorlog vormen nu nog een harde kern in de naaste omgeving van president Ali Abdullah Salih, die – oh ironie – door de Amerikanen wordt gesteund.

De druk op de islamisten in Afghanistan en Pakistan maakt van het zwakke, onherbergzame Jemen een ideale terugvalsbasis. Het land heeft historische banden met Saudi-Arabië en met de Hoorn van Afrika. Het is ook het thuisland van de familie Bin Laden, die haar stamgebied heeft in de Doankloof, in de buurt van de stad Shibam waar in 2008 twee Belgische toeristen om het leven kwamen bij een overval. De regering moet nu afrekenen met opstanden in het noorden en het zuiden van het land. Het dreigt daarmee de kant op te gaan van Somalië, aan de andere kant van de Bab Al-Mandeb. Door die zeestraat tussen de Indische Oceaan en de Rode Zee worden elke dag 3 miljoen vaten ruwe olie naar het Westen verscheept.

Het Westen staat in Jemen nu voor een verscheurende keuze. Als het niets doet, dreigt in Jemen een Somalisch scenario. Als het militair nog meer ingrijpt, is de kans groot dat het de bevolking helemaal tegen zich in het harnas jaagt. Met nog meer kandidaat-terroristen tot gevolg.

Hubert van Humbeeck

‘Irak was de vorige oorlog. Afghanistan is de huidige. Als we niet preventief optreden, wordt Jemen de volgende.’

Amerikaans senator Joe Lieberman, over de bestrijding van Al-Qaedafacties.