Marleen Teugels
Marleen Teugels Marleen Teugels is onderzoeksjournalist en auteur. Haar onderzoeksartikelen verschijnen hoofdzakelijk in het tijdschrift Knack. De voorbije zes jaar is ze als docent onderzoeksjournalistiek verbonden aan meerdere journalistieke opleidingen.

De dood van Lily Boeykens (75) was aangekondigd. Het monument van het feminisme in Vlaanderen had de ziekte van Alzheimer. Als lid van de vereniging Recht op Waardig Sterven wilde ze zichzelf en haar omgeving een verdere aftakeling besparen.

Met dank aan Karel Anthierens

‘Mijn hele leven heb ik gevochten voor dingen die nog niet volledig verwezenlijkt zijn. In de eerste plaats: recht op zelfbeschikking voor vrouwen’, vertelde Lily Boeykens ons eind vorig jaar tijdens een gesprek voor de reeks die Knack publiceerde naar aanleiding van 100 jaar Vrouwenraad. Lily Boeykens én Francy Van der Wildt – de allereerste én de huidige voorzitster van de Vrouwenraad – openden de reeks. Het feministische vuur laaide meteen weer op bij Boeykens.

‘Alle vrouwen moeten de kans krijgen op zelfbeschikking’, beklemtoonde ze. ‘Niet alleen de meisjes uit de bourgeoisie. Hoe armer en hoe lager geschoold de vrouwen zijn, hoe meer kans ze hebben onderdrukt te worden.’

‘We zijn er nog niet. Er zijn te weinig vrouwen in het parlement en te weinig vrouwelijke ministers. De partijbonzen zijn mannen en die houden de vrouwen buiten… Die mentaliteit verandert niet.’ Het zou haar voorlaatste interview zijn.

Sterke lobbyiste

De bewering dat vrouwen niet zouden kunnen netwerken, wordt met Lily Boeykens totaal ontkracht. ‘Ze slaagde erin de verzuilde vrouwenorganisaties te laten samenwerken, onderling én met nieuwe feministische groepen, om samen één doel te bereiken: de verbetering van de positie van de vrouw in de samenleving’, zo getuigde Francy Van der Wildt vorige zaterdag op Lily’s uitvaart. ‘Daar is ze glansrijk in geslaagd.’

‘Het ging niet zonder slag of stoot. Lily’s koppigheid in die vrouwenstrijd is legendarisch. Ze aanvaardde geen ‘nee’. Ze sprak de hoogste regionen van de macht aan om te krijgen wat ze wilde. Geen minister, geen ambassadeur, geen koninklijke hoogheid ontsnapte aan haar niet-aflatende drang om haar doel te bereiken. Met een ongelooflijk charisma en een natuurlijke charme verschafte ze zich toegang tot gesprekstafels en beslissingsorganen die in belangrijke verdragen de rechten van vrouwen zouden vastleggen.’

‘Als ze overtuigd was van haar gelijk – en gelijk had ze – hield ze, gelukkig, vol’, zegt ook Karel Anthierens, die jarenlang als redactiechef bij Knack heeft gewerkt. Samen met zijn vrouw Annie was hij met Lily bevriend. ‘Wat ze wilde, deed ze! Lily kon ongelooflijk chaotisch en onhandig zijn, maar ze was heel sterk in lobbyen en het opzetten van dingen. Onvoorstelbaar hoe ze alles uiteindelijk toch voor elkaar kreeg.’

Lily Boeykens slaagde er niet alleen in veel vrouwen voor de goede zaak te winnen, achter de schermen werkten ook veel mannen mee. Niet alleen Karel Anthierens, maar bijvoorbeeld ook Peter Piot, Bob Carlier, Luc Huyse. ‘Ik werd altijd gesteund door mannen’, getuigde Lily Boeykens. ‘Eerst door mijn vader, later door mijn man en mijn vrienden.’

‘Mijn vader heeft me vrijzinnig opgevoed. In de vrouwenstrijd kregen we daadwerkelijk met de godsdienst af te rekenen. Religies willen de vrouw vaak klein houden en dan heb ik het niet alleen over het katholicisme. Een vriend heeft ervoor gezorgd dat ik lid ben geworden van de loge.’

Niet studeren en werken

Lily Boeykens groeide op in de tijd dat meisjes geen hogere studies mochten doen. Daartegen ging ze tijdens haar middelbareschooltijd drie dagen in staking. Over het onderwerp publiceerde ze tevens een artikel in een jeugdrubriek van een krant.

Toen Lily Boeykens in Gent rechten studeerde, stond ze alweer op de bar- ricaden. Er waren toen bitter weinig vrouwelijke studenten. Dus ging Boeykens tegen de decaan zeggen dat hij moeite moest doen om meer meisjesstudenten aan te trekken. Ze vond dat vrouwen moesten protesteren, maar daar bestonden toen nog geen organisaties voor. Daarom begon ze samen met gelijkgezinde vrouwen de zaak aan te pakken. In die tijd leerde ze haar man Stan Huygelen kennen, die voor dierenarts studeerde. Hij stond achter haar feministisch engagement. Later zou hij een farmaceutisch bedrijf leiden en haar vele activiteiten en reizen financieel steunen.

Na hun huwelijk trok het paar naar Afrika. Omdat Stan in dienst was van de Belgische staat, mocht Lily niet werken. Met haar diploma probeerde ze de procureur-generaal van Elisabethstad (het huidige Lubumbashi) te overtuigen. Het mocht niet baten. Toen ze tijdens de onafhankelijkheidsstrijd in 1960 terugkeerde naar België, wilde ze koste wat het kost haar diploma verzilveren in betaald werk.

Nu lag dat in die tijd niet voor de hand voor een vrouw met drie kleine kinderen. Boeykens wilde deeltijds werken, maar dat was evenmin vanzelfsprekend. Ze schreef hierover een boze brief aan Lea Martel, producer bij de toenmalige Belgische Radio en Televisie (BRT), en kreeg wat ze wilde: ze kon deeltijds aan de slag als freelance-radio- en televisiemedewerkster. ‘Ik behandelde onderwerpen die op vrouwen gericht waren’, vertelde Lily Boeykens. ‘Toen heb ik beslist me voor vrouwen in te zetten.’

In 1964 werd Lily Boeykens lid van de Nationale Vrouwenraad van België, die in 1905 op initiatief van de eerste vrouwelijke advocate Marie Popelin was opgericht. De Franstalige vrouwen van de Conseil National des Femmes Belges hadden veel invloed op haar.

In 1972 lokte de eerste Vrouwendag in Brussel naar schatting 10.000 vrouwen. Drijvende kracht achter dit evenement? Lily Boeykens. Simone de Beauvoir en Germaine Greer waren er ook bij. ‘Ik heb niet moeten aandringen’, lachtte Boeykens. ‘Ze begrepen hoe belangrijk hun aanwezigheid was. Ik heb hun komst in twee fases aan de pers meegedeeld, zodat de Vrouwendag twee keer in de media werd aangekondigd.’

De Vrouwenraad

Op vraag van de voorzitster van de Conseil National des Femmes Belges Colette Dubois en Françoise Desguin, echtgenote van Herman De Croo, richtte Lily Boeykens in 1974 de Nederlandstalige afdeling van de Vrouwenraad op, waarvan ze de eerste voorzitster werd.

Via de Vrouwenraad bouwde Boeykens algauw een heel netwerk van internationale contacten op. Ze zag heel vroeg de noodzaak in van internationale samenwerking tussen vrouwen uit andere landen en continenten. In 1988 werd ze verkozen tot voorzitster van de Internationale Vrouwenraad. Nadien vertegenwoordigde ze België in de VN-commissie voor de Status van de Vrouw.

‘Ik zal nooit vergeten hoe die Afrikaanse, Amerikaanse en Aziatische vrouwen aan haar lippen hingen’, zegt Karel Anthierens. ‘Lily slaagde erin hen van overal naar hier te halen. Ze heeft ook de halve wereld te slapen gelegd bij haar thuis.’

Lily Boeykens was een vurige voorstander van méér internationale samenwerking tussen vrouwen. ‘Als we het hebben over een verenigd Europa, is het belangrijk dat vrouwen er overal gelijk zijn. In andere landen staan vrouwen nog ver af van waar wij vandaag geraakt zijn.’

Marleen Teugels

De bewering dat vrouwen niet zouden kunnen netwerken, wordt met Lily Boeykens totaal ontkracht.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content