Cassatie verbreekt het beruchte Fortis-arrest van 12 december 2008. Maar op het terrein is de strijd al lang gestreden. Het grootste slachtoffer is nu: de justitie zelf.
Misschien had het allemaal niet gehoeven. De drie onderhandelingsronden tussen de Benelux-overheden en BNP Paribas. Die woelige aandeelhoudersvergaderingen, waarop oververhitte beleggers het podium bestormden. Misschien… Want het Hof van Cassatie zegt niet dat het hof van beroep op 12 december 2008 ongelijk had. Het vindt alleen dat dat hof zijn beslissing behoorlijker had moeten motiveren. De verbreking door Cassatie betekent in principe dat de vraag waar-over het hof van beroep zich in 2008 uitsprak, nu door een ander hof van beroep behandeld kan worden, namelijk dat in Luik. Maar in de praktijk zal dat wellicht niet gebeuren, omdat geen hond nog geïnteresseerd is in het juridische antwoord.
De vraag was namelijk, of de rechten van aandeelhouders opzijgeschoven kunnen worden in hoogdringende gevallen. In omstandigheden bijvoorbeeld, zoals die zich eind september en begin oktober 2008 voordeden voor Fortis, toen de Belgische, Nederlandse en Luxemburgse overheden vreesden voor de totale instorting van hun financiële systemen, als ze Fortis niet onmiddellijk uit de gevarenzone konden slepen. In eerste instantie namen ze de bank-verzekeraar over en de week daarna hakten ze de boel aan stukken: een deel ging (terug) naar Nederland, de Belgische bank werd verkocht aan het Franse BNP Paribas. Aan de aandeelhouders werd niets gevraagd en zij hadden het gevoel dat hun aandeel voor een appel en een ei verkwanseld was. In november 2008 oordeelde handelsrechter Francine De Tandt in eerste aanleg dat de regering goede redenen had voor de gebruikte noodprocedure. Maar bij het hof van beroep haalden de onder de banier van ‘volksadvocaat’ Modrikamen verzamelde aandeelhouders hun slag wél thuis: Fortis moest de opsplitsing en verkoop voorleggen aan aandeelhoudersvergaderingen. De rest is geschiedenis. Inclusief de val van de eerste regering-Leterme, die er immers van verdacht werd in de dagen voor de uitspraak ongeoorloofde contacten met de raadsheren van het hof van beroep onderhouden te hebben.
Het punt is dat de feiten justitie intussen voorbijgehold zijn. De aandeelhouders hébben in april 2009 overigens tegen de zin van het groepje Modrikamen in de derde deal met BNP Paribas goedgekeurd. En de integratie van Fortis in de Franse bank is al lang voorbij het punt waarop ze nog teruggedraaid zou kunnen worden. Het kantoor Modrikamen zelf heeft al laten weten geen voordeel te zien in het heropenen van de procedure in Luik.
Dit alles gaat over een procedure ‘in kort geding’. Dat wil zeggen: een procedure die bedoeld is om snel een beslissing te kunnen vellen, vooraleer het uitblijven van een beslissing voor onherstelbare schade zou kunnen zorgen. Dat Cassatie meer dan een jaar nodig heeft gehad om te constateren dat het hof van beroep zijn arrest onvoldoende motiveerde, en daardoor nu tot een uitspraak komt die voor niemand nog iets betekent, houdt vandaag dus alleen nog in dat de justitie in dit land niet bij machte is om te doen wat ze in een rechtsstaat hoort te doen: zorgen voor rechtszekerheid.
Luc Baltussen
‘Bonussen zijn nergens goed voor. Dat is niet zomaar een opinie, dat is een wetenschappelijk vaststaand feit.’ Kilian Wawoe, ex-personeelsmanager ABN Amro, in ‘De Tijd’.
