De nieuwe Duitse regering telt maar één minister uit de oostelijke deelstaten. Het al bestaande gevoel van miskenning wordt daar niet kleiner van.
Waarom telt de nieuwe Duitse regering maar één minister uit de voormalige DDR? Manuela Schwesig (SPD), minister-president van de Oost-Duitse deelstaat Mecklenburg-Vorpommeren, deed er afgelopen zondag haar beklag over in een druk bekeken politiek debatprogramma op de televisie.
Manuela Schwesig is niet de minste. Meer dan één keer is ze genoemd als de volgende kandidaat-bondskanselier voor de sociaaldemocratische SPD. Schwesig was ook een van de twee Oost-Duitse ministers in de vorige regering-Merkel. Dat dit aantal in de nieuwe regering is gehalveerd, is volgens haar moeilijk te snappen. ‘Alsof er tussen de 17 miljoen Oost-Duitsers niet genoeg mensen te vinden zijn die slim en vlijtig genoeg zijn om het land te leiden.’
Schwesig betokkelde met haar klacht een bijzonder gevoelige snaar.
De nieuwe regering-Merkel telt vijftien ministers. Als ze de bevolkingsaantallen correct had willen weerspiegelen, hadden er toch minstens drie ministers uit de oostelijke deelstaten bij moeten zijn.
Niet voor niets was de radicaalrechtse Alternative für Deutschland (AfD) er als de kippen bij om die scheve verhouding te brandmerken als een groot schandaal.
Alsof er tussen de 17 miljoen Oost-Duitsers geen mensen te vinden zijn die slim genoeg zijn om het land te leiden.
Met 22,5 procent van de stemmen scoorde de AfD in de oostelijke deelstaten dubbel zo sterk als in de westelijke. Minstens ten dele dankt de partij dat succes aan een algemeen gevoel van miskenning en het idee dat de belangen van de Oost-Duitsers minder goed worden verdedigd dan die van de West-Duitsers. Met de samenstelling van een bijna exclusief West-Duits kabinet, loopt de nieuwe regering het risico zowel dat gevoel als de AfD nog te versterken.
Waarom Angela Merkel, zelf opgegroeid in Oost-Duitsland, niet op die sentimenten heeft geanticipeerd? Bij nadere beschouwing blijkt de kwestie ingewikkelder dan ze lijkt. Door hun bijzondere voorgeschiedenis kennen de deelstaten die vroeger de DDR vormden niet hetzelfde politieke landschap. Klassieke volkspartijen als CDU of SPD hebben er veel minder leden en een smallere basis om uit te rekruteren. En dezelfde geschiedenis speelt ook nog op een andere manier een rol. Na de val van de Muur in 1989 zagen de nieuwe lidstaten veel hogeropgeleiden vertrekken naar het westen van het land. Tegelijk verloor de bestaande elite haar status. De gevolgen daarvan vertalen zich vandaag niet alleen in de politieke macht. Ook financieel gaapt er nog altijd een grote kloof. Die weerspiegelt zich bijvoorbeeld in de Bundesliga, die met Red Bull Leipzig maar één (min of meer) Oost-Duitse eersteklasseclub telt. En in de Dax, de index van de belangrijkste beursgenoteerde Duitse bedrijven, waarin vandaag geen enkel Oost-Duits bedrijf is opgenomen.
Een verhaal van achterstelling dus, al is er ook minstens één domein waarop het oosten – eveneens dankzij die bijzondere geschiedenis – nog altijd een mooie voorsprong heeft. De enige Oost-Duitse minister in de nieuwe regering is Franziska Giffey. Een vrouw dus en dat is wellicht geen toeval. Net als Angela Merkel, voormalig AfD-boegbeeld Frauke Petry en Die Linke-kopstuk Sahra Wagenknecht is de nieuwe Duitse minister voor Familiezaken opgegroeid en gevormd in de DDR, een land waar vrouwelijke carrières ooit de normaalste zaak van de wereld waren. Ook dat deel van de geschiedenis werkt blijkbaar nog tot vandaag door.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
