Wouter Van Besien (Groen) wil Vlaamse burgers een actieve rol geven bij politieke beslissingen. Via referenda, maar ook ‘met deliberatieve democratie’.
Tussen 2012 en 2014 onderhandelde Wouter Van Besien, toen nog voorzitter van Groen, mee over de zesde staatshervorming. Hij was een stuwende kracht achter het idee om de deelstaten de mogelijkheid te geven referenda te organiseren. Dat kan sindsdien als het deelstaatparlement daarover een decreet stemt. In Franstalig België is dat proces bijna afgerond, in Vlaanderen is Van Besien de zogenaamde deliberatieve democratie nog in gang aan het trekken: 26 april legt hij een voorstel tot decreet neer om burgerpanels mogelijk te maken.
Van Besien heeft eerder al voorgesteld om een meer klassiek referendum in te voeren. Beide vormen van burgerinspraak zouden onderworpen zijn aan dezelfde, behoorlijk strenge regels rond de aanvraag, de opkomst en het afbakenen van het onderwerp waarover gestemd of gedebatteerd kan worden. Daarbij benadrukt de initiatiefnemer het belang van het bestaan van de beide inspraakvormen naast elkaar.
Wouter Van Besien: ‘Referenda zijn een geschikt instrument om voor of tegen een kwestie te stemmen, zoals over het Oosterweeltracé in Antwerpen. Er komt een “ja” of een “nee”, en het werkt als een hakbijl. Als de uitspraak is gevallen, is het voornaamste gezegd. Burgerfora buigen zich over complexere vragen die niet zomaar met een ja of een neen te beantwoorden zijn, bijvoorbeeld over de invoering van duurzame energie, of om bepaalde verkeersvraagstukken te regelen.’ Het groene parlementslid maakt zich sterk dat de kwaliteit van de besluitvorming zo zal verbeteren, omdat beslissingen die via de deliberatieve democratie genomen zijn, een groter draagvlak zullen hebben in de Vlaamse samenleving.
Maar Van Besien heeft lessen geleerd uit de G1000, het burgerinitiatief dat er op initiatief van schrijver David Van Reybrouck kwam. Dat initiatief werd druk besproken en becommentarieerd, maar de conclusies ervan kregen amper aandacht, omdat het burgerforum op zichzelf stond. Burgers vergaderden onder elkaar, in alle vrijheid maar ook vrij- blijvend.
Daarom wil Van Besien dat de burgerpanels niet naast en zeker niet tegen de politiek in opereren, maar samen met het Vlaams Parlement. Een beetje zoals in een assisenzaak zullen burgers uitgeloot worden (en in het geval van burgerfora ook betaald) om zich een tijdje over een zaak te buigen. Een kwart van de leden zal uit een proportionele delegatie van parlementsleden bestaan. Het Vlaams Parlement is nadien verplicht om op de conclusies en adviezen van een burgerforum te antwoorden. Nog een groot verschil met de G1000 is dat er per onderwerp een nieuw forum wordt samengesteld, met nieuwe deelnemers en experten.
Tenminste: als Van Besiens voorstellen tot decreet gestemd raken in het Vlaams Parlement. Dat is niet evident, want het gaat om bijzondere decreten die een tweederdemeerderheid vereisen. Steun van de N-VA is dus onontbeerlijk, want die partij bezet meer dan een derde van alle zetels. En voorlopig lijkt de N-VA niet happig om de pas verworven Vlaamse macht zomaar te delen met nieuwe inspraakvormen van en voor Vlamingen.
Walter Pauli
De N-VA lijkt niet happig om de Vlaamse macht zomaar te delen met nieuwe inspraakvormen van en voor Vlamingen.
