Het produceren, uitgeven en distribueren van boeken, magazines en kranten is in beweging. Wijsheid, schoonheid en pulp worden ook steeds meer via het internet uitgegeven. Bloggers hebben zich complexloos in het debat gemengd en spelen soms zelfs een dominante rol. De Papieren Man van Dirk Leyman is zonder meer de beste informatiebron voor het Nederlandse en Vlaamse boekenvak. Alle journalisten lezen de blog, de meesten citeren hun bron.

Als je tien jaar geleden in Nederland had aangekondigd dat een Vlaamse mediagroep binnen afzienbare tijd de beste Nederlandse kranten zou overnemen en dat Vlamingen ook een belangrijke rol zouden gaan spelen in het Nederlandse boekenvak, dan hadden ze je wellicht professionele hulp aangeraden. Maar vandaag is het zover. Christian Van Thillo, die in Nederland als een ‘redder’ wordt gezien, werd zelfs verplicht om een van zijn Nederlandse scalpen door te verkopen wegens te grote concentratie in Kobbegem. Zo kwam het NRC Handelsblad opnieuw in Nederlandse handen. Een Vlaams tussenstation brengt een van de beste Nederlandse kranten nu in het patrimonium van de Brenninkmeijers, een Duits-Nederlandse familie (net als het Nederlandse koningshuis) die katoenplantages en de C&A-keten bezit. Toen ik aan een Nederlandse vriend vroeg waarom een textielfamilie zich een uitstap naar de media veroorlooft, antwoordde hij: ‘Omdat het chique is.’ L’histoire se répète. In 1973 stichtte Jean-Paul Sartre Libération, ‘pour donner la parole au peuple’. In 2005 neemt een intimus van Nicolas Sarkozy, Edouard de Rothschild voor 20 miljoen euro een belang van 37 procent in de krant. Deze telg uit het flamboyante ban-kiersgeslacht hield van ‘ Libé’. Hij vond het zijn plicht om de krant te redden.

Koen Clement is de belangrijkste architect van de hertekening van het Nederlandstalige uitgeversvak. Als algemeen directeur van WPG uitgevers ( Bezige Bij, Arbeiderspers, Querido en vele andere) neemt hij nu de succesvolle Vlaamse Standaard Uitgeverij over en de zeer rendabele A.W. Bruna. In haar overname vond WPG een ideale bondgenoot in uitgeverij Lannoo uit Tielt. De West-Vlaamse uitgeverij werkt sinds enkele jaren aan een betere penetratie van de Nederlandse markt en zag een uitgelezen kans. Koen Clement en Matthias Lannoo sloegen (even) de handen in elkaar bij de overname van WPG – om straks twee sterke concurrenten te worden. Dat Vlamingen nu een belangrijkere rol spelen in de toekomst van het Nederlandstalige boekenvak, mag niet verbazen. Eric Willems, de algemeen directeur van Standaard Uitgeverij, spuit al enkele jaren zijn nieuwe inzichten in de Amsterdamse Grachtengordel.

Merkwaardig is de uitspraak van Clement dat Vlaanderen en Nederland cultureel en economisch weer verder uit elkaar zijn gegroeid. Dat geldt zeker voor topauteur Piet Huysentruyt, die Lannoo van Standaard Uitgeverij ‘overnam’, en voorlopig nog voor Aspe. Maar als een Zweedse journalist na zijn dood de lezende mens wereldwijd kan bekoren, dan moeten toch meer Vlaamse en Nederlandse auteurs lezers kunnen verleiden in beide landen? Merkwaardig toch hoe Vlamingen graag wijzen op de verschillen tussen Noord en Zuid. Misschien bedoelt Clement dat Vlaanderen met één dominante distributieketen te maken heeft, en dat is voor een uitgever allesbehalve aangenaam. Standaard Boekhandel bepaalt in grote mate wat wordt aangeboden in meer dan honderd verkooppunten. In Nederland zijn er nog steeds meer onafhankelijke boekhandels dan in Vlaanderen en dat maakt het boekenlandschap daar zeker rijker.

Nu Kortrijk en Amsterdam weer iets dichter bij elkaar liggen, mogen wij beginnen te dromen dat er ook een Nederlands-Vlaamse krant ontstaat. Een krant die graag in Kortrijk en Groningen wordt gelezen omdat ze niet over Groningen en Kortrijk gaat. Of we in Vlaanderen een rijke familie vinden die bereid is om in een krant te investeren, betwijfel ik. Bij zulke lieden wordt gejaagd en gegolfd en weinig gelezen, of zoals Brel het zo mooi zei: ‘Chez ces gens-là on ne pense pas, on compte.

Dorian van der Brempt is directeur van het Vlaams-Nederlands Huis deBuren in Brussel.

door Dorian van der Brempt

Merkwaardig toch hoe Vlamingen graag wijzen op de verschillen tussen Noord en Zuid.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content