Donderdagavond kiezen de Europese staatshoofden en regeringsleiders de eerste voorzitter van de Europese Raad – of anders genoemd: de eerste Europese president. De Belgische premier, Herman Van Rompuy, maakt een reële kans om door zijn collega’s tot dat presidentschap te worden geroepen. Al betekent dat nog niets in het Europese machtsdoolhof. In een niet eens zo ver verleden leken de kansen van premier Jean-Luc Dehaene en naderhand ook zijn opvolger Guy Verhofstadt om tot voorzitter van de Europese Commissie te worden gekozen minstens even gaaf. Telkens ging het op de valreep fout.
Dehaene had al een sterk gezag verworven door de doortastende manier waarop hij met zijn regering, na de dood van koning Boudewijn in 1993, de troonopvolging regelde. Het stevige verzet van de Britse premier John Major tegen zijn aanduiding als Europees Commissievoorzitter, een jaar later tijdens de top op Korfoe, verschafte Dehaene in eigen land een bijkomend aura dat tot vandaag intact is.
Het Europese ontzag voor Guy Verhofstadt ging eind 2001 strak de hoogte in na de Top van Laken en de installatie van de Europese Conventie die een Europese Grondwet moest schrijven. Naderhand overspeelde de Belgische premier op een aantal terreinen zijn hand. Zo sloot hij openlijk aan bij het Frans-Duitse verzet tegen het Amerikaans-Britse Irakavontuur. Zijn verzet werd zeker niet gediend door het zwalpende optreden van Defensie-minister André Flahaut en minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel op de internationale scène. De onhandig opgestelde genocidewet die werd gebruikt om klachten in te dienen tegen de Israëlische premier Ariel Sharon en tegen Amerikaanse bewindslui verstoorde de relatie met de NAVO en maakte van België plots een onbetrouwbare partner.
Verhofstadt betaalde voor dit alles de prijs toen hij zich in 2004 kandidaat stelde voor het voorzitterschap van de Europese Commissie. Hij moest opzij voor de Portugese premier José Manuel Barroso, een bekeerde communist, die enkele maanden eerder op de Azoren het oorlogsoverleg organiseerde voor de Amerikaanse president George W. Bush, de Britse premier Tony Blair en diens Spaanse collega José Maria Aznar.
In afwachting van de uitspraak van de Europese leiders op donderdagavond wordt de federale regering vooral in beslag genomen door de kleur van de nieuwe autonummerplaten, en halen de media hun favoriete gezelschapsspel boven: de peiling – in dit geval naar de mogelijke opvolger van Herman Van Rompuy aan het hoofd van de federale regering.
Vooral Franstalige regeringspartijen zien van Rompuy node vertrekken. Hij is in hun ogen de enige CD&V’er met wie deals kunnen worden gesloten over een minimale staatshervorming en over de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde. Met een mogelijke, zij het een geringe uitbreiding van Brussel als toemaat, zo hopen de Franstalige partijen.
De lectuur van het gesprek met Eric Van Rompuy, Vlaams Parlementslid en jongere broer van de premier, verderop in het blad zal wellicht een domper zetten op die illusies van de Franstalige regeringspartijen. Ook als Herman Van Rompuy in de Wetstraat 16 blijft. ‘Blijkbaar’, zo zegt Eric Van Rompuy, ‘zijn de Franstaligen vergeten dat ook hij het wetsvoorstel over de splitsing van B-H-V heeft ondertekend. (…) Herman Van Rompuy zal echt geen compromis onderhandelen waar Olivier Maingain (FDF) zich in kan vinden maar de hele Vlaamse beweging storm tegen loopt.’
Naar federale verkiezingen gaan zonder de splitsing van B-H-V betekent volgens Eric Van Rompuy dat er onwettige verkiezingen worden ge-organiseerd. Alleen de deelstaten beschikken dan nog over wettelijk verkozen parlementen, en bijgevolg moeten er volgens hem noodgedwongen confederale onderhandelingen worden gevoerd. En dan zijn we toe aan het einde van België, vreest Van Rompuy. En hij voegt er de waarschuwing aan toe: ‘Niemand die daar nog iets tegen zou kunnen beginnen. Ook mijn broer niet.’
Een confederale onderhandeling zou betekenen dat de Franstaligen moeten praten met Vlaams minister-president Kris Peeters, die voordat hij in 2004 Vlaams minister werd mee de aanzet gaf voor de denkgroep In de Warande, die het intussen beruchte manifest voor ‘een zelfstandig Vlaanderen’ uitwerkte.
BLOG! Reageer op blogs.knack.be/vancauwelaert
door Rik Van Cauwelaert
‘Herman Van Rompuy onderhandelt geen compromis waar Olivier Maingain (FDF) zich kan in vinden maar de Vlaamse beweging storm tegen loopt.’
