De regering-Van Rompuy, zo was ons beloofd, zou meer daadkracht aan de dag leggen dan de regering-Leterme. Maar eerst moesten we wachten tot na de regionale verkiezingen van 7 juni. Nu blijkt dat het nog wat langer zal duren. Waarom? Omdat het steeds slechter gaat.
Het is al een paar keer aangekondigd: het ergste van de economische crisis zouden we achter de rug hebben. Maar steeds weer wordt zo’n bewering ingehaald door de werkelijkheid en dan blijkt dat we nog wat dieper wegzakken. Dat is ook nu het geval. Sommigen beweerden dat met de komst van de zomer ook de heropleving van de economie voor de deur stond, maar dat blijkt voor de zoveelste keer te optimistisch.
Een bevoorrecht waarnemer als topindustrieel Karel Vinck zegt verder in dit nummer (zie blz. 42) dat volgens hem het ergste nog moet komen na de zomer. En het Planbureau verspreidde vorige week ook weer slechtere cijfers dan een maand geleden: nu stelt het dat de economie ook in 2010 nog licht zal krimpen en wel met 0,3 procent. Dat is geen goed nieuws voor de overheidsfinanciën, want het betekent opnieuw minder inkomsten en hogere uitgaven. Toch wil dat niet zeggen dat de regering-Van Rompuy nu snel zal overgaan tot saneringen. Integendeel: hoe slechter het met onze economie gaat, hoe minder er bespaard zal worden. Dat lijkt op het eerste gezicht contradictoir, al hoeft dat niet zo te zijn: als je te vroeg saneert, maak je een prille opleving kapot en vererger je de crisis alleen maar, zo luidt de redenering.
Maar er is ook een ander betoog mogelijk. Geert Noels, voormalig hoofdeconoom van Petercam, zei bijvoorbeeld in de beurskrant De Tijd: ‘De stelling dat een sanering de economische crisis nog erger zal maken, is compleet fout.’ Hij vindt dat de overheid dringend iets moet doen, anders dreigen onze overheidsfinanciën te ontsporen. Noels voorspelt dat het Belgische begrotingstekort zal oplopen tot 10 procent in 2010 als de overheid niet ingrijpt ‘en dan komt onze toekomst in de eurozone in gevaar’. Bovendien zullen de gezinnen dan meer gaan sparen, dus minder consumeren en dat is slecht voor de economie.
Hiermee zijn de krijtlijnen getrokken van de belangrijkste discussie voor de volgende maanden: wanneer moet de overheid beginnen te saneren? Nu meteen, zoals Noels betoogt? Of pas wanneer de economie weer in betere doen is, hopelijk in 2011, zoals de regering-Van Rompuy stelt? Tussen haakjes: aangezien er in juni 2011 federale verkiezingen gepland zijn, zouden de besparingen dan pas doorgevoerd worden na de vorming van een nieuwe regering… Daarbij geldt: als je eerder begint met die sanering, zul je minder diep hoeven te snijden. Hoe langer je wacht, hoe groter de problemen zullen zijn.
Dat er ooit gesaneerd zal moeten worden, staat als een paal boven water. De overheidsfinanciën kleuren steeds feller rood. En niet alleen de federale overheid zit in slechte papieren. De regio’s – ook Vlaanderen – moeten de buikriem eveneens aanhalen en zelfs de gemeentes zullen de tering naar de nering moeten zetten. De huidige crisis heeft in elk geval tot gevolg dat vanzelfsprekendheden ter discussie gesteld moeten worden en dat we ook de organisatie van de samenleving opnieuw zullen moeten bekijken. Het is verstandig alvast te wennen aan het idee dat er heilige huisjes zullen sneuvelen.
door Ewald Pironet
