The Apprentice

Hubert van Humbeeck is oud-hoofdredacteur en poltiek commentator van Knack.
Hubert van Humbeeck

Als Donald Trump doet wat hij heeft beloofd, haalt hij de wereld onderuit die Amerika heeft opgebouwd.

Het is moeilijk om nu al een beeld te krijgen van de rol die Amerika met Donald Trump in de wereld wil spelen. Hij kwam tijdens zijn campagne op dat punt niet verder dan wat slogans, die precies passen op een bumpersticker van een auto. Het is ook moeilijk om zich een verkozen president voor te stellen die minder op de hoogte is van hoe de wereld draait dan Trump. Toch lijkt het alsof hij zich opmaakt om een wereldorde onderuit te halen die sinds 1945 onder de hoede van zijn land vorm kreeg.

Een boel foute mensen vonden de verkiezingsoverwinning van Donald Trump een feestje waard. In de VS zelf danste de Ku Klux Klan op straat. De Egyptische president Abdul Fatah al-Sisi was de eerste die hem aan de telefoon mocht feliciteren. In het Russische parlement klonk applaus toen het nieuws bekend werd. Rechts-populistische politici in Europa konden hun pret niet op – Nigel Farage van UKIP werd eind vorige week al in de Trump Tower in New York opgemerkt.

Maar bij de aloude bondgenoten van de VS is de onzekerheid groot. Kunnen ze straks nog op Washington rekenen voor hun defensie, voor economische coöperatie en zelfs voor de bescherming van de liberale democratie? Barack Obama kreeg al na een jaar in het Witte Huis de Nobelprijs voor de Vrede omdat hij na de onzalige jaren van George W. Bush de internationale dialoog had hersteld. Trump heeft weer veel van een olifant in een porseleinwinkel.

Het is niet abnormaal dat Rusland straks liever met Donald Trump aan tafel gaat dan met Hillary Clinton. Zij hield aan haar jaren als minister van Buitenlandse Zaken niet de beste relatie over met de top van het Kremlin. Omdat Trump zo vaak zegt dat hij Vladimir Poetin bewondert, rekent die erop dat er snel kan worden gepraat over de sancties die door het Westen na de annexatie van de Krim door Rusland werden ingesteld. Poetin hoopt zeker ook om met de VS een Jalta-achtig pact af te spreken, dat een Russische invloedssfeer erkent in zijn nabije buitenland.

Dat verklaart de onrust in de Baltische staten en in de hele NAVO. Poetin probeert al langer om barsten te slaan in de Europese Unie of de NAVO. Als er geschaakt wordt, is Trump geen partij voor een Russische grootmeester. Dit jaar lijken de stukken trouwens vanzelf voor Moskou te vallen. Eerst zette de brexit het Verenigd Koninkrijk op tegen de rest van de Europese Unie. En nu zaait Trump twijfel over de bereidheid van Amerika om zijn bondgenoten bij te springen, als dat nodig zou zijn.

De Amerikaanse bondgenoten in Azië weten al evenmin wat ze te wachten staat. Terwijl de Chinese druk in Oost-Azië ook militair toeneemt, kregen Zuid-Korea en Japan tijdens de campagne van Trump te horen dat ze niet te veel op de VS hoeven te rekenen en dat ze maar beter zelf een atoombom kunnen ontwikkelen. Wat China betreft, verwijzen medewerkers van Trump graag naar hun grote voorbeeld Ronald Reagan, die in de jaren tachtig een tarief van 45 procent hief op de import van Japanse motorfietsen. Trump is, zoals bekend, geen fan van handelsakkoorden. Maar een regelrechte handelsoorlog kan ook de VS zelf miljoenen banen kosten.

Het zijn maar enkele van de ongerijmde slogans, waarvan Donald Trump tijdens zijn campagne beviel. Bouwt hij straks een muur op de grens met Mexico en krijgen moslims echt geen toegang meer tot de VS? Wat denkt zijn vriend Poetin ervan dat hij het kernverdrag met Iran wil opzeggen? Het blijft ook afwachten in welke mate de Republikeinse partijleiding hem alsnog politiek kan sturen.

Een stelling is dat zijn kennis van de zakenwereld zijn gebrek aan politieke ervaring compenseert. Het gaat zowel in het ene als in het andere geval om het maken van deals en daarin zou Trump zeer beslagen zijn. Het neemt niet weg dat hij in de politiek een Apprentice blijft, zoals de televisieshow heet waarin hij meer dan tien jaar lang op zoek ging naar een bekwame bedrijfsleider. Het verschil met dat programma is dat er op televisie altijd een moment komt waarop iemand roept: You’re fired!

Hubert van Humbeeck

Als er geschaakt wordt, is Trump geen partij voor een Russische grootmeester.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content