‘Terreur van de eenling’

Peter Knoope: 'Het martelaarschap kan aantrekkelijk zijn voor wie in wanhoop leeft.' © Andrew Testa/The New York Times

‘Enkel burgers kunnen aanslagen vermijden’, zegt Peter Knoope.

Peter Knoope (antiterreurexpert, auteur Het Westen onder vuur): Nice was een laagtechnologische aanslag. De dader reed met een truck in op een menigte. Dit was geen elf september, waar jaren intensief voorbereidingswerk aan voorafging. De veiligheidsdiensten zitten de terreurnetwerken te veel op de huid om nog zulke complexe aanslagen te plannen, maar de impact van de terreur werd er niet minder om.

De locatie van de aanslagen valt nu niet meer te voorspellen. De IS heeft opgeroepen om toe te slaan waar en wanneer het kan. Ze laten de regie los en zijn enkel in ideologische zin betrokken. De nieuwe terreurcellen bestaan soms maar uit een persoon, en een eenling kan je niet infiltreren. Dat maakt het veel moeilijker voor de geheime diensten.

Hoe moeten we met die nieuwe dreiging omgaan?

Knoope: De enigen die zoiets kunnen tegenhouden, zijn oplettende burgers die signaleren wanneer het misloopt. Belangrijk is dat die meldingen bij de juiste instanties raken en dat kan alleen als de samenleving de politie waardeert, gelooft en vertrouwt. Zo’n relatie bouw je echter niet op een dag op, maar het is wel ons beste wapen.

Waarom haten de terroristen ons?

Knoope: In het Westen redeneren we toekomstgericht: je bent wat je doet of zal worden. In grote delen van de wereld bestaat je identiteit uit je achtergrond en je wortels. Wanneer de mensen daar achteromkijken, zien ze slavernij, kolonialisme en onderdrukkende regimes. Dat linken ze, niet zonder reden, aan het Westen. Er bestaat in die landen bovendien weinig politieke ruimte om zulke gevoelens te articuleren. De rechtspraak is gebrekkig, waardoor een permanent gevoel van onrechtvaardigheid ontstaat. Religie wordt het kanaal waarlangs mensen een politieke boodschap kunnen laten horen.

Er bestaat een groot reservoir aan mensen die bereid zijn om deze opstand met geweld uit te voeren. Stel dat je in de sloppenwijken van Karachi of Nairobi woont, en je hebt ’s ochtends geen reden om op te staan. Vervolgens komt er een ronselaar langs die zegt dat je een mislukkeling kunt blijven of iemand kunt worden waar wereldleiders voor beven. Zo’n ronselaar kan een heel helder beeld schetsen van wat goed is en wat kwaad. Daarnaast biedt hij kameraadschap en normen en waarden. Bovendien vraagt God je om die aanslag te plegen. Dat het martelaarschap aantrekkelijk kan zijn voor wie in wanhoop leeft, is makkelijk te begrijpen.

Gaat die redenering ook op voor terroristen die in het Westen opgroeien?

Knoope: Er bestaat een zekere solidariteit, een herkenning van elkaars marginalisering. Of ze nu in Palestina, de Filipijnen, Nigeria of Brussel wonen: moslims krijgen het gevoel dat ze overal het slachtoffer zijn. Ze vinden bovendien dat wij te weinig aandacht hebben voor hun lijden.

Tekst JEF VAN BAELEN

‘Moslims krijgen het gevoel dat ze overal het slachtoffer zijn.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content