Op het stuk van haar corebusiness, de sociale zekerheid, heeft de PS het laken weer naar zich toe getrokken. Maar van structurele ingrepen is in de verste verte geen sprake.

Vicepremier en minister van Begroting Guy Vanhengel (Open VLD) houdt ‘een goed gevoel’ over aan de begrotingsronde voor 2010 en 2011. Voor het eerst deed de liberale excellentie mee op het hoogste niveau, en tijdens de opmaak van de begroting maakte hij enkele keren een opgemerkt punt. Eerst heette het dat ons land ‘virtueel failliet’ was. Daarna zou ook het taboe sneuvelen dat niet mag worden geraakt aan de sociale zekerheid. De federale regering zou de tekorten in dat stelsel in elk geval niet meer automatisch opvangen.

Het moet zijn dat Vanhengel niet goed heeft opgelet. Zijn tussenkomsten in de media om het budgettaire kader met een liberale toets af te bakenen, werden telkens zonder veel pardon gecounterd door de Franstalige socialisten. ‘Een kei kan geen twee keer worden gestroopt’, zei PS-voorzitter Elio Di Rupo. Zijn vicepremier en minister van Sociale Zaken Laurette Onkelinx liet op even hoge toon weten dat de sociale zekerheid buiten schot moest blijven.

En zo is ook geschied. Onkelinx hoefde er niet eens alles voor uit de kast te halen. De regering-Van Rompuy steunt liever op gunstiger economische groeicijfers van het Planbureau (0,4 procent in 2010 en 1,9 procent in 2011) dan te luisteren naar waarschuwingen van onder anderen Luc Coene, vicegouverneur van de Nationale Bank, dat de eerste tekenen van een heropleving in de komende maanden zullen plaatsmaken voor een nieuwe terugval.

De economische parameters die de regering hanteert, missen hun effect in de komende twee jaar niet. De belastinginkomsten stijgen telkens met meer dan 5 procent (van 84,6 miljard dit jaar naar 94,4 miljard in 2011). Hoewel die ramingen amper gerechtvaardigd worden, heeft Onkelinx haar collega van Financiën Didier Reynders (MR) voor één keer niet tegengesproken. Een ander gevolg is dat het tekort in de sociale zekerheid minder dramatisch zou worden dan eerst gevreesd en ‘maar’ 4,6 miljard per jaar bedraagt. Om de sociale uitgaven voor werklozen, gepensioneerden, zieken en invaliden toch te waarborgen, wordt bovendien zonder veel omhaal ruim 5 miljard bijgepast door de federale overheid (die zo al 30 procent van de sociale zekerheid met de opbrengsten van directe en indirecte belastingen financiert). Voorts wordt geld van de ziekteverzekering naar andere sociale takken gesluisd, en wordt voor de sociale zekerheid nog eens 2,7 miljard geleend.

Tegenover die enorme financiële transfers, die nauwelijks aandacht hebben gekregen en zeker niet de richting uitgaan die Vanhengel wilde, staan nauwelijks besparingen. Onkelinx heeft zelfs nieuwe uitgaven voor verpleegkundigen en patiënten uit de brand gesleurd. Via haar heeft de PS rustig en standvastig het taboe rond de sociale zekerheid overeind gehouden. Van noodzakelijke ingrepen om de activiteitsgraad te verhogen en de impact van de vergrijzing op de gezondheidszorg en de pensioenen op te vangen, is helaas geen spoorte bekennen.

door Patrick Martens

Onkelinx hoefde niet eens alles uit de kast te halen om de sociale zekerheid buiten schot te houden.