De eerste conference van Stijn Meuris is uitstekend. Echt waar.
Nadat Stijn Meuris trots had verkondigd dat hij niet meer ging stemmen, werd het moeilijk hem nog langer ernstig te nemen. Hij deed dat in 2010. In al mijn jeugdigheid noemde ik hem toen op Facebook ‘een boerenkloot met designermontuur’. Terecht, natuurlijk. Nu is het zelfs nog moeilijker te vatten waarom Meuris in die tijd zijn geloof in de parlementaire democratie opschortte. Yves Leterme was weliswaar onze premier, maar België moest het wereldrecord regeringsonderhandelen nog binnenhalen. Van een crisissfeer zoals eind jaren negentig was absoluut geen sprake.
Toch zijn er wel meer kunstenaars die met enige regelmaat overmand worden door de wat richtingloze woede die Meuris sinds 2010 drijft. Ze krijgen het niet altijd helder geformuleerd, kunnen ook zelden uitleggen wat er dan precies moet veranderen, maar zijn er vast van overtuigd dat er iets mis is met de politiek. En net als misplaatst cultuurpessimisme, kunnen ook zulke woede-uitbarstingen bij het brede publiek, en niet te vergeten de media, op grote aandacht rekenen. Of er ook iets op een podium mee valt te doen, is weer wat anders. Verontwaardiging is niet genoeg. Niettemin is dat wat Meuris probeert. Hij toert dezer weken met de conference Tirade door Vlaanderen.
‘Geert Hoste en Michael Van Peel zijn zo braaf en voorspelbaar dat mijn broek er iedere keer van afzakt’, zei Meuris voor de première in De Standaard. Als dat een belofte was, maakt hij die niet waar. De toxische cocktail van vluchtelingencrisis, terrorisme, islam en Theo Francken laat hij in zijn voorstelling onaangeroerd. Nee, het publiek van Meuris moet het stellen met grappen over Johan Van Overtveldt (gangster), Joke Schauvliege (oliedom, natuurlijk) en Philippe De Backer – die hij onterecht de staatssecretaris voor ‘fiscale fraude’ noemt (juist is: sociale fraude). Tirade doet wat terugdenken aan 2010, toen we ons nog konden ergeren aan politici die maar niet ophielden over Brussel-Halle-Vilvoorde. Van een cultuuroorlog rond de N-VA was nog geen sprake.
Is het daarom een slechte voorstelling? Allerminst. Het is van het beste wat ik in een hele tijd heb gezien. Dat Meuris geen anderhalf uur doordramt, is een hele opluchting. Tirade is goed opgebouwd, met niet te veel onnozelheden en zelfs enkele sterke grappen. Verbazingwekkend goed eigenlijk voor een eerste conference. Vind ik dus. En ja, ik kijk ook nog wel eens, en met plezier, naar de oude conferences van Wim Kan uit de jaren zeventig en tachtig.
Of de revolutionair die Meuris al enkele jaren roept te zijn daar genoegen mee kan nemen, is een vraag die hij zelf maar moet oplossen.
Door PETER CASTEELS
In 2010 noemde ik Stijn Meuris een boerenkloot met designermontuur. Terecht, natuurlijk.
