Op 10 augustus werd Luk Vervaet, leraar Nederlands in de gevangenis van Sint-Gillis, op bevel van de directeur-generaal van de Belgische gevangenissen Hans Meurisse ‘om veiligheidsredenen’ de toegang tot alle strafinstellingen verboden. Deze maatregel, genomen zonder dat Vervaet ook maar één keer werd gehoord door Hans Meurisse of door andere verantwoordelijken, werd verder nooit gemotiveerd.
Vervaet werkt al vijf jaar als gevangenisleraar Nederlands in dienst van de vzw Adeppi, wat staat voor: ‘ Atelier d’education permante pour personnes incarcerées‘. Hij zet zich ook in voor de rechten van gedetineerden en klaagt geregeld de wantoestanden in Belgische gevangenissen aan. De beslissing van directeur-generaal Meurisse komt voor Vervaet feitelijk neer op een beroepsverbod. Het werkterrein van Adeppi is immers dat van de Belgische gevangenissen en bijgevolg heeft de vzw op vrij korte termijn geen andere keuze dan Vervaet te ontslaan.
Daarom dagvaardde Vervaet de Belgische staat, in een poging om inzicht te krijgen in de klacht tegen hem. Want zijn advocate, die wettelijk wel toegang heeft tot het dossier, kreeg bladzijden 1 tot 3 ervan nooit te lezen. Kennelijk behoort de inhoud van die bladzijden tot het staatsgeheim.
De Belgische overheid, in de persoon van minister van Justitie Stefaan De Clerck, steunde voor haar houding op de wet van 29 juli 1991 betreffende de uitdrukkelijke motivering van de bestuurshandelingen. Die wet bepaalt in de paragrafen 1 en 2 van artikel 4 dat de moti- veringsplicht niet van toepassing is indien de uitwendige veiligheid van de staat in het gedrang komt en de openbare orde dreigt te worden verstoord.
Eind vorige week heeft de Brusselse rechtbank van eerste aanleg Vervaet ongelijk gegeven. Sterker nog: de leraar moet een schadevergoeding betalen aan de Belgische staat, die hem nochtans het meest fundamentele recht ontzegt: het recht te weten waarvan hij wordt beschuldigd.
Hetzelfde overkwam in het verleden het echtpaar Nabil Sayadi en Patricia Vinck. De hulporganisatie waar Saya-di voor werkte, werd in 2003 door een onzichtbare hand in de Verenigde Staten aan Al-Qaeda gelinkt en kwam daardoor op een zwarte lijst, opgesteld voor de Verenigde Naties door een zogenaamd sanctiecomité.
Hiermee werd Sayadi als terreurverdachte bestempeld. Met als gevolg dat de man en zijn gezin met vier kinderen van de ene op de andere dag zonder inkomen zaten en van de bijstand moesten leven.
De Belgische staat heeft zich destijds neergelegd bij de beslissing van het sanctiecomité van de Verenigde Naties tegen haar eigen burgers. Sayadi kreeg nooit inzage van de aantijgingen, want de beraadslagingen van dat sanctiecomité zijn geheim.
Ook geheim blijven de beschuldigingen tegen de Antwerpse imam Nordine Taouil die volgens Alain Winants, baas van de Staatsveiligheid, als ‘een extremistische moslim’ moet worden beschouwd. Dat de imam een scherp standpunt innam in het hoofddoekdebat is zijn politieke recht. Het volstaat zeker niet om hem van extremisme of van staatsgevaarlijke activiteiten te beschuldigen.
Waar de chef van de Staatsveiligheid uiteindelijk zijn bewering op steunde, mochten de Belgen niet weten. Wij moeten, zo sprak minister De Clerck, de heer Winants op zijn woord geloven.
Dat laatste valt wat moeilijk, gezien het redelijk indrukwekkende blunderboek van die Staatsveiligheid – die het ooit bestond een zangeresje geselecteerd voor het Eurovisiesongfestival van staatsgevaarlijke activiteiten te beschuldigen.
Toch ging de organisatie Kind en Gezin meteen met de pink op de naad en trok de erkenning in van de vrouw van de imam, die tot dan op onbesproken wijze als onthaalmoeder werkte.
Het beroepsverbod tegen Luk Vervaet, uitgesproken op grond van geheim gehouden elementen, komt neer op een regelrechte afrekening en op de broodroof van een man die de afgelopen jaren geen geheim maakte van de mensonwaardige omstandigheden die hij in de Belgische gevangenissen onder ogen kreeg.
Als leraar Vervaet tijdens zijn gevangenisbezoeken ongeoorloofde, laat staan strafbare daden zou hebben gesteld, dan moet het gerecht hem met de feiten confronteren. Zo niet moet Luk Vervaet van elke verdenking worden gezuiverd en de mogelijkheid krijgen zijn beroep uit te oefenen.
Een overheid die haar bestuurshandelingen tegenover haar burgers niet kan of wil motiveren, is onbetrouwbaar. Alleen schurkenstaten bedienen zich nog van de staatsraison om andersdenkenden het zwijgen op te leggen.
door Rik Van Cauwelaert
Een overheid die haar bestuurshandelingen niet kan of wil motiveren,is onbetrouwbaar.
