Na de cargo en de internationale reizigers laten nu ook de binnenlandse reizigers de NMBS in de steek. Met de schulden van de groep gaat het totaal de verkeerde kant uit.
Nadat vorig jaar al was gebleken dat de NMBS rake klappen moest incasseren in het vrachtvervoer en in het internationale reizigersverkeer, geeft de maatschappij nu schoorvoetend toe dat het ook met het binnenlandse verkeer niet goed gaat. Het laatste kwartaal kwam de groei van het reizigersverkeer tot stilstand, voornamelijk omdat de verkoop van abonnementen terugliep. Volgens de spoorwegen is dat een crisisfenomeen: de verkoop van abonnementen hangt nauw samen met de werkgelegenheid.
In het beheerscontract dat de NMBS met de overheid heeft, is bepaald dat het binnenlandse reizigersverkeer tussen 2006 en 2012 met 25 procent moet toenemen. De status-quo van het laatste kwartaal zet de realisatie van dat doel op de helling. De NMBS wijst er wel op dat er voldoende groei was in de rest van het jaar, waardoor er voor heel 2009 wellicht toch een groei van een kleine 2 procent overblijft.
Of dat wil zeggen dat het hier alleen maar om een klein incidentje gaat, is een andere vraag. Op financieel vlak zorgt nu ook het reizigersverkeer immers voor een verliespost van 100 miljoen euro. Samen met het verlies van de cargodivisie die net dit jaar van 180 naar 100 miljoen euro terugloopt moet de spoorweggroep dit jaar dus opnieuw 200 miljoen euro lenen om de eindjes aan elkaar te knopen. Dat staat dan wel haaks op het schuldafbouwplan dat de groep in gedachten had: om in 2012 nog 1 miljard euro schuld over te houden, moest elk jaar 200 miljoen euro terugbetaald worden. Sinds de crisis is dat moeilijk, vooral voor de cargodivisie. In 2008 deed die de schuld al met een kleine 200 miljoen euro toenemen. In 2009 nemen de cargodivisie en het reizigersverkeer dus elk de helft voor hun rekening van nog eens 200 miljoen euro bijkomende schuld.
Wie denkt dat de spoorweggroep de uitdagingen van de crisis manmoedig tegemoet treedt, kan zich afvragen wat de opvallende explosie van de consultancy-uitgaven betekent. Bij NMBS Holding stegen de uitgaven voor ‘audit & consultancy’ tijdens de eerste 9 maanden van 2009 van 1,57 tot 3,84 miljoen euro. Bij de netbeheerder Infrabel steeg dezelfde post van 2,71 miljoen naar 8,93 miljoen euro. En bij de vervoersmaatschappij zelf explodeerde het cijfer van 5,84 naar 26,85 miljoen euro. Gedelegeerd bestuurder Marc Descheemaecker van de vervoersmaatschappij gaf intussen aan dat het hier deels om een fout gaat – zo’n 15 miljoen gaat eigenlijk om nieuwe software en moet dus als investering geboekt worden. Maar zelfs dan blijft er meer dan een verdubbeling over. Hier en daar wordt een technische verklaring geopperd: de kredietratingbureaus hebben hun score voor de groep NMBS wat verlaagd en daardoor moeten alle kredietcontracten herbekeken worden. Wat nogal veel gespecialiseerde assistentie vergt. Maar ook binnen de NMBS stellen sommige bronnen dat je het zover niet hoeft te zoeken: de verstandhouding tussen de drie entiteiten van de groep zou zo diep zijn weggezakt, dat ze alleen nog via dure consultants tot serieuze afspraken kunnen komen.
Luc Baltussen
‘Nick Reilly is een ijdeltuit en een gestampte boer. Hij kent zijn zaak niet.’ Rudi Kennes, hoofdafgevaardigde ABVV bij het met sluiting bedreigde Opel Antwerpen, over de Europese directeur van eigenaar General Motors, in ‘De Morgen’.
