Subatomaire deeltjes geven hun grote geheimen mondjesmaat prijs.
De laatste Belg die een Nobelprijs won was fysicus François Englert, in 2013, voor zijn (theoretische) ontdekking van een elementair deeltje dat andere deeltjes massa geeft. Het zogeheten Higgs-boson werd in 2012 voor het eerst waargenomen in de deeltjesversneller van CERN op de grens tussen Frankrijk en Zwitserland.
Wetenschappers zijn blijven speuren naar wat het Higgs-deeltje allemaal doet. Deeltjesfysicus Freya Blekman (VUB) en haar collega’s publiceren in Physical Review Letters de eerste waarneming van de gelijktijdige productie van een Higgs-deeltje met een topquark-antiquarkpaar. Daarmee bewezen ze de interactie tussen een Higgs-deeltje en de zwaarste bekende subatomaire deeltjes – quarks zijn de samenstellende onderdelen van atoomdeeltjes. Het belang van de observatie was dat de metingen overeenstemden met de theorie: het Higgs-deeltje gedraagt zich ook met quarks volgens het standaardmodel van de natuurkunde.
Kosmische neutrino’s zouden deels afkomstig zijn van superzware zwarte gaten.
Deeltjesfysicus Nick van Eijndhoven (VUB) en zijn collega’s rapporteren in Science de ontdekking van een bron van kosmische neutrino’s: spookachtige subatomaire deeltjes die uit extreme omgevingen van het heelal kunnen komen. Sommige van die deeltjes bleken afkomstig te zijn van een blazar: een superzwaar zwart gat in het centrum van een reusachtig sterrenstelsel.
De ontdekking kon gedaan worden met onder meer een van de grootste deeltjesdetectoren ter wereld: IceCube op Antarctica. Neutrino’s kunnen honderd miljoen keer meer energie hebben dan de deeltjes die de CERN-versneller produceert.
