Hebben de EU-lidstaten overgereageerd op de aswolk? Ach, dat is de echte les niet die we kunnen trekken.
In Tongeren: geen schoenen meer, want geen leer uit India. In Brugge: geen vis. Omdat de IJslanders die niet opvissen als Marine Harvest Pieters ze niet kan kopen. Bij Volvo Cars: een productieband die stilvalt, omdat kleine elektronische onderdelen niet wegraken uit Mexico en Thailand. Omgekeerd kan het Agfa-Graphics schadevergoedingen kosten als de klanten met een panne niet tijdig over hun reserve-onderdelen kunnen beschikken. In de Verenigde Staten overweegt BMW een fabriek te sluiten, Nissan legt in Japan drie productielijnen stil, en in Kenia vallen 5000 tuinbouwers zonder werk. Of hoe één vulkaan zoveel roet in het eten kan gooien dat de hele wereldeconomie begint te hoesten.
Of is dat overdreven? Unizo meldt dat een derde van de Vlaamse bedrijven door de aswolk met bevoorradingsproblemen zit; Voka houdt het op een kwart. Aan de andere kant zijn er economen die, afgaand op een studie van de Nationale Bank uit 2009, denken dat het Belgische verlies aan economische groei door de aswolk, in het tweede kwartaal, beperkt zou blijven tot 0,1 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Ze houden dan wel alleen rekening met de impact van de aswolk op de luchtvaartsector. Dat deze crisis de totale economie veel minder zou treffen dan de aanslagen op het World Trade Center op 11 september 2001 komt vooral omdat die aanslagen toen het hele vertrouwen van consumenten én ondernemers wisten te ondermijnen.
Dat de aswolk voor de luchtvaartsector veel harder aankomt dan 9/11, daarover bestaat weinig discussie. 180 miljoen euro verlies voor de luchtvaartmaatschappijen per dag. 136 miljoen euro voor de luchthavens. Plus de schade van de bagageafhandelaars en de touroperators. De hele sector is dan ook meteen gaan aanschuiven voor overheidshulp.
Dat alle heisa misschien zelfs niet echt nodig was, dat de Europese lidstaten met het sluiten van elk hun eigen luchtruim misschien overreageerden op de informatie van Eurocontrol, mag de aandacht niet afleiden van wat echt uit deze crisis geleerd kan worden.
Eén. Dat we ons in de toekomst beter moeten beschermen tegen overreactie en chaos. Voor een groot deel had de ellende te maken met de verspreide slagorde van de Europese lidstaten, die elk autonoom hun luchtruim exploiteren. Het Europees Parlement probeert al jaren om tot een eengemaakt Europees luchtruim te komen. Misschien krijgt dat plan nu meer steun.
Twee. Dat de globalisering van de economie en de sterke verwevenheid van zoveel economische processen ook een risico inhouden. Net als bij beleggen geldt ook hier dat we niet alle eieren in één mand mogen leggen, en dat we een plan B achter de hand moeten houden. Zodat we kunnen overleven, ook als de luchtvaart uitvalt. Of de telecom- en computernetwerken.
//BLOGReageer op blogs.knack.be/opinie
door Luc Baltussen
Net als bij beleggen geldt ook hier dat we niet alle eieren in één mand mogen leggen.
