JA
Als antwoord op de overlast in Brussel wil Vlaams Parlementslid Sven Gatz (Open VLD) nachtrechtbanken invoeren naar Amerikaans model. Hoe functioneren die precies?
In de strafrechtbank in Manhattan werken rechters dag en nacht, in ploegen, net als het andere rechtbankpersoneel. Maximaal 24 uur nadat verdachten van kleine misdrijven – winkeldiefstallen, bijvoorbeeld, geen moorden – zijn opgepakt, worden ze er voorgeleid. Wie zelf geen advocaat heeft, wordt à la minute bijgestaan door een pro Deo. In de praktijk zijn er twee scenario’s: de beklaagde pleit schuldig, of niet. Als hij schuldig pleit, onderhandelen het Openbaar Ministerie en de advocaat over een voorstel van straf. Vervolgens gaan ze, zonder pleidooien te voeren, samen naar de rechter, die dan al dan niet akkoord gaat met het voorstel. Pleit de verdachte onschuldig, dan bepaalt de voorzitter meteen het moment waarop de verdachte voor de jury moet verschijnen.
België is de VS niet. Is dit systeem ook bij ons makkelijk in te voeren?
Zonder twijfel. Met eventuele aanpassing van de artikelen 147 en 152 Par. 2 S.V. kan men de raadkamer, die deel uitmaakt van de rechtbank van eerste aanleg, bij verwijzing de bevoegdheid verlenen om dag en uur te bepalen waarop de zaak ten gronde zal worden behandeld. Vanzelfsprekend mits de na te leven termijnen worden gerespecteerd.
Maar een nachtrechtbank heeft personeel nodig. Is dat er wel voldoende?
Dat betwijfel ik. Zeker in Brussel niet, in andere rechtsgebieden misschien wel. Dat de rechtbanken onderbezet zijn, is een drama. Net als het probleem met de strafuitvoering. Als we snelrecht willen toepassen, moet er personeel zijn, en plaats in de gevangenissen.
Waarom voelt de Orde niets voor nachtrechtbanken?
Omdat de huidige werkwijze voldoende garanties biedt. In dossiers waarbij weinig bijkomend onderzoek nodig is, zoals de overvallen op de hogeschoolstudenten in Kuregem, kunnen verdachten zeer snel – ook in Brussel – voor de rechtbank komen.
Wat is zeer snel?
Binnen twee à drie weken. Hoe dan ook, in volle commotie om nachtrechtbanken roepen is niet gezond. De geschiedenis leert dat mooi ogende ideeën praktisch niet altijd haalbaar zijn. Het snelrecht, bijvoorbeeld, dat is ingevoerd naar aanleiding van het EK Voetbal, werkt niet in de praktijk. Advocaten moeten de rechten van hun cliënten kunnen verdedigen. En die komen in het gedrang als men rechtspreekt aan de lopende band, zoals in New York. Het Amerikaanse rechtssysteem is totaal anders dan het onze. En het stelselmatig partieel overnemen van ideeën uit het buitenland is geen oplossing voor de Brusselse problematiek.
Wat moet er dan gebeuren?
Meer middelen vrijmaken, want daar knelt het schoentje. Veel rechters hebben zelfs geen persoonlijke computer of bureau in het gerechtsgebouw. Het lukt vandaag al vaak niet om gedetineerden tijdig naar de zittingszaal te brengen, maar ook nachtrechtbanken vereisen personeel: veiligheidsmensen, rechters, griffiers, advocaten, tolken.
NEE
Als antwoord op de overlast in Brussel wil Vlaams Parlementslid Sven Gatz (Open VLD) nachtrechtbanken invoeren naar Amerikaans model. Hoe functioneren die precies?
In de strafrechtbank in Manhattan werken rechters dag en nacht, in ploegen, net als het andere rechtbankpersoneel. Maximaal 24 uur nadat verdachten van kleine misdrijven – winkeldiefstallen, bijvoorbeeld, geen moorden – zijn opgepakt, worden ze er voorgeleid. Wie zelf geen advocaat heeft, wordt à la minute bijgestaan door een pro Deo. In de praktijk zijn er twee scenario’s: de beklaagde pleit schuldig, of niet. Als hij schuldig pleit, onderhandelen het Openbaar Ministerie en de advocaat over een voorstel van straf. Vervolgens gaan ze, zonder pleidooien te voeren, samen naar de rechter, die dan al dan niet akkoord gaat met het voorstel. Pleit de verdachte onschuldig, dan bepaalt de voorzitter meteen het moment waarop de verdachte voor de jury moet verschijnen.
België is de VS niet. Is dit systeem ook bij ons makkelijk in te voeren?
Zonder twijfel. Met eventuele aanpassing van de artikelen 147 en 152 Par. 2 S.V. kan men de raadkamer, die deel uitmaakt van de rechtbank van eerste aanleg, bij verwijzing de bevoegdheid verlenen om dag en uur te bepalen waarop de zaak ten gronde zal worden behandeld. Vanzelfsprekend mits de na te leven termijnen worden gerespecteerd.
Maar een nachtrechtbank heeft personeel nodig. Is dat er wel voldoende?
Dat betwijfel ik. Zeker in Brussel niet, in andere rechtsgebieden misschien wel. Dat de rechtbanken onderbezet zijn, is een drama. Net als het probleem met de strafuitvoering. Als we snelrecht willen toepassen, moet er personeel zijn, en plaats in de gevangenissen.
Waarom voelt de Orde niets voor nachtrechtbanken?
Omdat de huidige werkwijze voldoende garanties biedt. In dossiers waarbij weinig bijkomend onderzoek nodig is, zoals de overvallen op de hogeschoolstudenten in Kuregem, kunnen verdachten zeer snel – ook in Brussel – voor de rechtbank komen.
Wat is zeer snel?
Binnen twee à drie weken. Hoe dan ook, in volle commotie om nachtrechtbanken roepen is niet gezond. De geschiedenis leert dat mooi ogende ideeën praktisch niet altijd haalbaar zijn. Het snelrecht, bijvoorbeeld, dat is ingevoerd naar aanleiding van het EK Voetbal, werkt niet in de praktijk. Advocaten moeten de rechten van hun cliënten kunnen verdedigen. En die komen in het gedrang als men rechtspreekt aan de lopende band, zoals in New York. Het Amerikaanse rechtssysteem is totaal anders dan het onze. En het stelselmatig partieel overnemen van ideeën uit het buitenland is geen oplossing voor de Brusselse problematiek.
Wat moet er dan gebeuren?
Meer middelen vrijmaken, want daar knelt het schoentje. Veel rechters hebben zelfs geen persoonlijke computer of bureau in het gerechtsgebouw. Het lukt vandaag al vaak niet om gedetineerden tijdig naar de zittingszaal te brengen, maar ook nachtrechtbanken vereisen personeel: veiligheidsmensen, rechters, griffiers, advocaten, tolken.
opgetekend door jan jagers
‘Om de criminaliteit te beteugelen moeten we de procesvoering dringend versnellen.’
‘In volle commotie om nachtrechtbanken roepen is niet gezond.’
