Ze zitten ongetwijfeld ook in uw virtuele adresboek, contacten die vervelende sms’jes sturen, maar die u toch niet openlijk durft af te wijzen. Gelukkig is daar nu een creatieve oplossing voor: mooning. Oftewel: vrienden negeren, 2.0.
Herinnert u zich het fenomeen ‘ghosting’ nog? Enkele jaren geleden hadden relatie-experts er plots de mond van vol. Mensen die een liefdesrelatie beëindigen door simpelweg te verdwijnen. Niet meer antwoorden op sms’jes, mails, telefoons. De gedupeerde zelfs doodleuk blokkeren uit elke mogelijke contactlijst. Er werd zware schande gesproken over de egoïstische digitale generatie, maar intussen is het een beetje overgewaaid.
En nu is er dus iets nieuws: mooning. En nee, we hebben het niet over ‘het opzettelijk ontbloten en toekeren van het eigen achterwerk naar een ander om deze andere te beledigen, in verlegenheid te brengen, of voor de grap’, zoals Wikipedia deze term definieert. Het woord heeft er onlangs een nieuwe betekenis bijgekregen. Die verwijst naar het halve maantje op een iPhone, wanneer je die op ‘niet storen’ zet. Dat kun je bijvoorbeeld doen als je eens rustig een boek wilt lezen of wilt slapen. Maar slimme jongeren hebben nu ‘ontdekt’ dat je dat halve maantje ook op één (of eigenlijk: zo veel als je zelf wilt) contactpersoon kunt toepassen. Je krijgt dan niet langer berichten van die ene persoon, maar zelf merkt hij er niets van. En als de ergernis weggeëbd is, schuif je dat maantje gewoon weer opzij. Wie een iPhone heeft en de daad bij het woord wil voegen: ga naar de sms-stroom van één bepaald contact (of een groep), druk op ‘details’ en kies vervolgens voor ‘niet storen’. Zo, u hebt officieel iemand ‘gemoond’.
De reacties op dit fenomeen laten zich raden. De jeugd is egoïstisch, leeft in een virtuele wereld zonder echte verbinding en durft zijn zogenaamde vrienden niet eens meer recht in de ogen te kijken om het contact te verbreken. In plaats daarvan schuiven jongeren lafhartig een maantje opzij, zonder enig mededogen. ‘Wie dat beweert, is vergiftigd door een belangrijke leugen van deze tijd’, zegt technologiesocioloog Ben Caudron (Erasmushogeschool Brussel). ‘Steeds meer mensen proberen ons ervan te overtuigen dat we compleet transparant moeten zijn. Dat staat goed beschreven in The Circle, het dystopische meesterwerk van de Amerikaanse auteur Dave Eggers. Volgens de “digitale evangelisten” in die roman – die perfect vergelijkbaar zijn met medewerkers van Facebook, Twitter of Google – staat privacy synoniem met diefstal. We moeten altijd beschikbaar en bereikbaar zijn, anders zijn we egoïsten. Maar dat slaat nergens op: mensen hebben behoefte aan momenten van complete privacy.’
Niet egoïstisch
Het klopt wel dat jongeren die ‘niet storen’-knop misschien gebruiken op een manier die aanvankelijk niet zo bedoeld was, maar dat is nu eenmaal hoe technologie werkt, aldus Caudron. ‘Vaak komt technologie tot stand omdat iemand iets ontwikkelt, zonder ander doel. Waarop iemand anders begrijpt dat er iets te verkopen valt, en een verhaal verzint. Dat je die moon-knop kunt gebruiken om een adempauze te creëren, bijvoorbeeld. Ik ben ervan overtuigd dat de makers en zelfs de marketeers van die knop nooit de bedoeling hadden om er een ‘negeer je vrienden’-instrument van te maken. Maar net zoals technologie ons leven verandert, veranderen wij hoe we technologie gebruiken. Als we met die knop mensen kunnen negeren, dan zullen we dat doen.’
En daar is helemaal niets egoïstisch aan, benadrukt Caudron nog eens. ‘Het is net als bij offline communicatie: je hebt toch ook geen zin om constant met iedereen te praten? En dus ga je op zoek naar strategieën om zelf te kiezen met wie je dat doet. Daarom gebruiken jongeren steeds meer sociale media waarbij ze zelf controle hebben over hun publiek, in plaats van broadcasting-media als Facebook. Dit is ook niets nieuws: als iemand je offline constant lastigvalt – of zelfs stalkt, in de extreemste vorm – dan is het niet meteen een goed idee om aan die persoon te vragen dat niet meer te doen. Zo geef je hem alleen maar aandacht, precies wat hij wil. Negeren is de beste manier om iets te stoppen. Het is een belangrijk sanctioneringsmiddel, zoals sociologen lang geleden al vaststelden. Als iemand in de groep ongewenst gedrag vertoont, dan wordt vaak uitsluiting gebruikt: een bekende en beproefde straf. Een kind zet je in de hoek als het stout is geweest. Wel, een stoute vriend kun je nu straffen door hem even in de virtuele hoek te zetten.’
DOOR STEFANIE VAN DEN BROECK, ILLUSTRATIE BART SCHOOFS
‘Een kind zet je in de hoek als het stout is geweest. Wel, een stoute vriend kun je nu straffen door hem even in de virtuele hoek te zetten.’
