Wetenschappers sleutelen aan artificiële eierstokken om eitjes levendig te houden.
Geen inspanning wordt onbenut gelaten om de voortplanting van de mens te verzekeren, zelfs als hij die uitstelt tot op latere leeftijd. En daarbij worden er niet alleen campagnes gevoerd opdat vrouwen wat vroeger aan kinderen zouden beginnen. Gynaecologe Christiani Amorim van de UCL en haar collega’s melden in Reproductive BioMedicine Online dat ze goed op weg zijn om een artificiële eierstok te maken. Het lukte hen om de follikels waarin de eitjes zich ontwikkelen in te kapselen in een bundeltje van eiwitten die het staketsel voor bloedklonters vormen. Als het geheel in muizen werd ingeplant, bleek meer dan een vijfde van de follikels na een week nog in leven te zijn.
Het is erg prematuur, maar toch wordt hier een eerste stap in gezien in de creatie van artificiële eierstokken waarin eitjes van jonge vrouwen in leven kunnen worden gehouden tot ze kinderen willen. De eitjes zijn dan biologisch nog jong, waardoor ze makkelijker tot ontwikkeling komen. Hun overlevingsgraad zou nu al van dezelfde grootteorde zijn als die van eitjes die diepgevroren worden – een techniek die steeds meer wordt gebruikt om vrouwen de kans te geven een carrière uit te bouwen voor ze kinderen krijgen.
Een artificiële eierstok kan ook een oplossing bieden voor vrouwen die op jonge leeftijd kanker krijgen en toch hun kans op kinderen gaaf willen houden – eicellen kunnen beschadigd raken door chemotherapie. Zelfs het uitstellen van de menopauze en haar kwalijke neveneffecten zou tot de mogelijkheden behoren. Voorlopig is de methode echter nog niet rijp om op mensen getest te worden, dus zal het nog wel even duren voor ze in de medische praktijk kan worden ingezet.
Er worden ook kleine stappen gezet om bestaande procedures te verbeteren. Hormoonexpert Johan Smitz van het UZ Brussel werkte mee aan het verbeteren van een hormonenvrije vruchtbaarheidsbehandeling. Het gebruik van hormonen om de kansen op een succesvolle in-vitrofertilisatie (IVF) te bevorderen, gaat dikwijls gepaard met ongemakken. Maar er is een alternatief, waarbij groeifactoren gebruikt worden – stoffen die de groei van cellen stimuleren – om onrijpe eitjes in een laboratoriumschaaltje te laten rijpen. De eitjes die op die manier worden voorbereid, zijn van betere kwaliteit dan eitjes die met hormonen gestimuleerd worden. Er is 50 procent meer kans op een embryo.
In het vakblad Human Reproduction hebben Nederlandse wetenschappers dan weer aangetoond dat de stof waarin eitjes tot rijping worden gebracht – vloeistof of iets gelachtigs – een invloed heeft op hun kwaliteit en op de gezondheid van de verwekte embryo’s. Werkelijk alles kan een rol spelen in het bepalen van het succes van het beginnende leven.
Het UZ Brussel werkt mee aan het verbeteren van een hormonenvrije vruchtbaarheidsbehandeling.
