De Israëlische nederzettingenpolitiek schiet de Verenigde Staten in het verkeerde keelgat.

De Amerikanen dachten dat ze de trein in het Midden-Oosten eindelijk weer op de sporen hadden. Vicepresident Joe Biden reisde vorige week naar de regio om de Amerikaanse steun aan Israël te herhalen, en tegelijk het startschot te geven voor nieuwe gesprekken met de Palestijnen; de eerste in meer dan een jaar. Bij die ‘nabijheidsgesprekken’ ( proximity talks) zouden de VS eerst tussen Israël en de Palestijnen pendelen, voor er rechtstreekse onderhandelingen tussen beide partijen beginnen. Maar terwijl Biden Israël zijn boodschap bracht, liet het Israëlische ministerie van Binnenlandse Zaken weten dat er in het bezette Oost-Jeruzalem 1600 nieuwe woningen worden gebouwd voor Joodse kolonisten.

Daarmee werd de vicepresident koud gepakt. De Joodse kolonies op de bezette Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem staan vredesgesprekken al een tijd in de weg. De Israëlische regering beloofde een bouwstop, maar beschouwt Oost-Jeruzalem niet als bezet gebied. Terwijl het in 1967 toch op Jordanië werd veroverd. De Palestijnen willen dat de stad wordt verdeeld om er hun hoofdstad te vestigen. Zeker voor de Israëlische rechterzijde, die nu aan de macht is, is een verdeling van Jeruzalem onbespreekbaar.

Washington kon de belediging aan het adres van Biden niet over zijn kant laten gaan. Het veroordeelde Israël scherp. De Europese Hoge Vertegenwoordiger voor het Buitenlands Beleid, Catherine Ashton, herhaalde wat de Unie al lang zegt: de kolonisering van bezet gebied is in strijd met het internationale recht. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu schoof de schuld voor de faux pas in de schoenen van zijn coalitiepartner, de orthodoxe Shas-partij, die door dik en dun voor de kolonisten opkomt. De Palestijnen, van hun kant, zagen hun vermoeden bevestigd dat er met deze Israëlische regering niet over vrede kan worden gepraat.

De kwestie van de kolonies verdeelt trouwens niet alleen Israëli’s en Palestijnen. Ze zorgt voor een barst in de in beton gegoten relaties tussen Israël en de VS en ze is ook een twistpunt in Israël zelf. Vredesgesprekken zouden moeten leiden tot de oprichting van een Palestijnse staat, naast Israël. Veel Israëli’s zijn beducht voor zo’n binationale staat waarin Joden naast Palestijnen leven. Dat zal, geloven ze, op termijn onvermijdelijk het einde van de Joodse staat betekenen. Onder meer de gezaghebbende krant Haaretz waarschuwt dat de verdere kolonisering van Oost-Jeruzalem elke kans op vrede ondermijnt, en tegelijk de veiligheid en de economische ontwikkeling van het land in gevaar brengt.

Zo staat niet alleen de Palestijnse president Mahmoud Abbas zwak. Ook Netanya-hu bestuurt een verdeeld land. Het gevoel overheerst dat het vredesproces geen echte kans krijgt, zolang Netanyahu de extreme en religieuze rechterzijde in zijn regering niet vervangt door de centrumpartij Kadima van voormalig minister van Buitenlandse Zaken Tzipi Livni. De Palestijnen hebben hun staat nog niet. Dat is slecht nieuws voor de Amerikaanse diplomatie die hoog op een tweestatenoplossing heeft ingezet. Maar wellicht ook voor Israël zelf.

door Hubert van Humbeeck

Washington kon de belediging aan het adres van Joe Biden niet over zijn kant laten gaan.