Het gedachtegoed van de Volksunie heeft in de loop der jaren álle Vlaamse partijen aangestoken.
De N-VA mag dan aanspraak kunnen maken op een groot deel van de erfenis van de Volksunie, er zijn wel meer partijen die (delen van) dat gedachtegoed hebben overgenomen. ‘Tegenwoordig zijn alle Vlaamse partijen Vlaams-nationalistisch’, zegt historicus Bruno De Wever (Universiteit Gent). ‘Zo bestaan er geen Belgische politieke partijen meer. Allemaal zijn ze op regionaal niveau georganiseerd. Op die manier schrijven alle Vlaamse partijen zich de facto in het proces van een Vlaamse natievorming in.’
Daarbij komt nog dat heel wat voormalige VU-mandatarissen sinds het begin van de jaren negentig in alle richtingen van het politieke spectrum zijn uitgezwermd, en vaak bijzonder veel invloed hebben opgebouwd in hun nieuwe partij. Zo wordt Bart Staes (Groen!) als een van de beste Europees Parlementsleden van Vlaanderen beschouwd, was Bart Somers jarenlang voorzitter van de Open VLD en spelen ook Bart Tommelein en Sven Gatz een belangrijke rol in de liberale partij.
Anno 2009 willen alle Vlaamse partijen dus meer bevoegdheden naar Vlaanderen overhevelen. Sommige willen alleen meer autonomie, andere ijveren voor een Vlaamse staat. Opvallend is wel dat de partijen die expliciet voor Vlaamse onafhankelijkheid pleiten dezer dagen erg succesvol zijn. ‘De aanhang van partijen die voor separatisme ijveren groeit’, zegt emeritus professor geschiedenis Lode Wils (K.U.Leuven). ‘Daarmee bedoel ik de N-VA, het VB en ook Lijst Dedecker (LDD), want zij sturen aan op het einde van België en op een onafhankelijke Vlaamse staat. Oók de LDD, ja. Jean-Marie Dedecker heeft een paar jaar geleden op het punt gestaan om aan te sluiten bij de N-VA, én hij heeft verscheidene uitspraken gedaan die op separatisme neerkomen.’
Samen komen de N-VA, het VB en de LDD aan circa 35 procent van de Vlaamse stemmen. Niet zo vreemd dus dat er geregeld opgeroepen wordt om de handen in elkaar te slaan. Vooral de Vlaams-nationalistische achterban zou graag zien dat die drie partijen hun krachten bundelen in een zogenaamde Forza Flandria. ‘De roep om één grote Vlaams-nationalistische macht wordt inderdaad steeds groter’, zegt senator Hugo Coveliers, die zijn beweging Vlott enkele jaren geleden aan het VB vastkoppelde. ‘Eind jaren zeventig was de kloof tussen de VU en het VB zeer groot. Maar ik heb de indruk dat die nu al voor een stuk is gedicht, zeker op het niveau van de kiezers en de militanten.’ Voor de partijen zelf is het water echter nog veel te diep. Op gezette tijden wordt er in achterkamertjes wel eens over de mogelijkheid van een Forza Flandria gepraat, maar op dit moment hebben de LDD, de N-VA en het VB elkaar eigenlijk niet echt nodig.
Met het oog op de groeiende Vlaamsgezindheid in de hele samenleving lijkt de verkiezingsoverwinning van de N-VA haast logisch. ‘Dat succes zou je kunnen zien als een nieuwe stap in het proces naar meer autonomie’, zegt Bruno De Wever. ‘Maar het is niet onmogelijk dat daar ooit een ommekeer in komt, en dat er weer meer aandacht ontstaat voor Belgische natievorming. Dat klinkt nu misschien vergezocht, maar in de jaren twintig van de vorige eeuw zou ook niemand hebben geloofd dat de Belgische staat kon uiteenvallen.’
