Klopt u bij uw aannemer aan om een pijnlijke kies te genezen? Nee, dus mag u, ook als het om kunst gaat, gerust wat meer vertrouwen hebben in de verfoeide experts.
We hadden gereserveerd. Daarvoor moest je bellen naar de bioscoop. Je tickets lagen netjes klaar, en je mocht in een viplounge genieten van cava en blokjes kaas. Zodra de voorstelling begon, werd je door een hostess naar je voorbehouden plaatsen geloodst, pal in het midden van de zaal. De hostess verwijderde de gouden biesjes op de hoofdsteunen en wenste ons veel kijkplezier.
Er zaten nog welgeteld drie mensen in de zaal. Die zullen vreemd opgekeken hebben: twee jonge snuiters die het nodig achtten om extra geld te spenderen aan een film waar geen kat naar kwam kijken. Maar ergens klopte het. Mijn jeugdvriend was speciaal van de andere kant van het land gekomen en de hele poespas had iets sacraals: we zouden de nieuwe David Lynch ondergaan, en daar hoorde decorum bij. Toen faciliteerde Kinepolis nog dat soort folietjes – tegenwoordig moet je door een helse supermarkt vol popcorn waden om zelf je ticket af te printen, waarna je in een plakkerig stoeltje mag plaatsnemen om op een groezelig scherm naar vechtende robots te kijken.
Ik herinner me de terugrit. We zwegen. Lynch had ons met Mulholland Drive platgemokerd. Ik staarde naar de voorbijzoevende stippellijnen op de autosnelweg en ik had een onweerstaanbare drang naar koffie – Lynch’ universum had me besmet.
Onlangs werd Mulholland Drive door experts uitgeroepen tot de beste film van de nog jonge 21e eeuw. Dat soort lijstjes leveren altijd leuke discussies op, en er valt mateloos over te debatteren, maar als je naar de honderd titels kijkt, kun je er niet omheen: dit zijn allemaal klasbakken. Het doet deugd om te zien hoe een dwarse filmmaker zo veel erkenning krijgt, want tegenwoordig heerst de macht van het getal: iets is goed omdat het verkoopt. Het is geen gouden stelregel, maar op het vlak van kunst mag je de massa wantrouwen: iets wat door veel mensen geweldig wordt gevonden, appelleert per definitie aan de middelmaat. Een kunstwerk moet rijpen, het wordt pas als kunst erkend als het jarenlang kritieken en debatten heeft uitgelokt. Dat staat haaks op een door hypes bezeten maatschappij die de elite wantrouwt en meningen van experts weghoont, daarbij geruggensteund door populistische politici. Dat is een gevaarlijke trend. Ja, het vergt tijd en moeite en kennis van zaken om zinnige uitspraken te doen over kunst en bij uitbreiding elk wereldprobleem en nee, niet elke mening is even valabel.
Maar het loont om je te verdiepen in kunst en dat maakt deze lijst zo mooi: het zijn honderd films die je leven verrijken. Betere geschenken krijg je niet.
Het doet deugd om te zien hoe een dwarse filmmaker zo veel erkenning krijgt.
