Jan Braet
Jan Braet Jan Braet is redacteur cultuur bij Knack.

Sophie Ristelhueber fotografeert levende texturen na de beschadiging.

In Houston, Texas, staat een kapel met lumineuze schilderijen van Mark Rothko. In de intimiteit van de Rothko Chapel ontsnappen weinigen aan de pulserende kracht van zijn kleurenbanen. Velen komen in een staat van meditatie. Niets wijst er op het bestaan van een god, des te meer is de aanbidding van abstracte kunst er aan de orde. De inrichters spreken over ‘een heilige plaats, open voor allen, ingericht om mensenrechten te bevorderen, onderling begrip tussen religies en rechtvaardigheid’. Wie daar met zijn kunst ook maar in de buurt van wil komen, moet van goeden huize zijn. Sophie Ristelhueber durft het aan, met haar tijdelijke kapel in Deurle, in het Museum Dhondt-Dhaenens.

Zoals de steen voor het graf van Jezus, zo duwt men een wand van voor haar ruimte weg om hem dadelijk weer te sluiten. Men kan, men wil alleen zijn. Aan de kant met de ramen kleeft een triptiek van het menselijke lijden aan de muur. Drie zwart-witfoto’s, van vloer tot zoldering, ingesnoerd tussen de vier symmetrische ramen die uitgeven op een rosse haag, ontbladerde berken en populieren. Het centrale luik toont de rug van een rijzige vrouw, bij wie van de nek tot onder aan de ruggengraat een lange wondnaad loopt, met de hechtdraden er nog aan. Er klinkt het geluid van een rits die open en dicht wordt getrokken. Het vreselijke verzinkt in het niets bij de schoonheid van dat lichaam, de krachttoer van het zich herstellende vlees. Dit beeld geldt niet alleen als een voorwerp van zintuiglijke aanbidding, maar is voor de kunstenares ook een manier om met het drama in ex-Joegoslavië om te gaan. Het universele drama van de haat, een zaak van iedereen – Everyone (1994).

Het bekijken van de details – de indrukken van het weggenomen verband in het vlees, het samentrekken van de huid waar die genaaid is – is als de verkenning van een landschap na de beschadiging. Dat was precies wat Sophie Ristelhueber, dochter van een chirurg, in haar leven het meest gedaan heeft. Ze fotografeerde de sporen van een aardbeving in Armenië, het kapotgeschoten Beiroet, restanten van de eerste Golfoorlog in de woestijn van Koeweit en Israëlische steenblokken op de binnenwegen van de Westelijke Jordaanoever. Meestal arriveerde ze op het moment dat natuur en architectuur hun letsels konden beginnen te verteren.

De rijkdom van aangetaste texturen vormt een rode draad in het werk van Sophie Ristelhueber. In de videofilm Fatigues (2009) maakt ze een synthese. Ze verbindt florale motieven op zachte stoffen in het ouderlijke huis met oorlogslittekens in het zand en met het landschap van een genaaide rug, waar iemand op kousen overheen loopt: dat kan alleen door optische kunstgrepen, en die gebruikt ze veelvuldig. Alles drukt ze af op fotopapieren, die ze vervolgens in een ruimte kleeft en filmt. Het decor van haar eigen queeste.

Jan Braet

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content